Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2008

Θα πέφτουν τα χρόνια... Θα χάσεις την ποίηση...και οι ερωτικές επιστολές που θα έχεις φυλάξει θα είναι η τελευταία σου λογοτεχνία...




Joan Margarit, Premio Nacional de Poesia 2008, con su poema



"Casa de Misericordia"

Casa de Misericordia
Οίκος της Ευσπλαχνίας

Ο πατέρας τουφεκισμένος.
Ή, όπως είπε ο δικαστής, εκτελεσμένος.
Η μητέρα, τώρα η δυστυχία, η πείνα,
Η αίτηση που κάποιος της γράφει στη γραφομηχανή:
Χαιρετίζω τον Νικητή, του Δευτέρου Θριαμβικού Χρόνου,
Αιτούμαι στην Εξοχότητά σας να μπορέσω ν'αφήσω τους γιους μου
στον Οίκο της Ευσπλαχνίας.

Το κρύο του πρωινού βρίσκεται στην αίτηση.
Τα θεραπευτήρια και τα ορφανοτροφεία ήταν σκληρά,
αλλά πιο σκληρή ήταν η κακοκαιρία.
Η πραγματική ελεημοσύνη τρομάζει.
Όπως και η ποίηση: ένα καλό ποίημα,
για να είναι πιο όμορφο, θα είναι σκληρό.
Δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο. Η Ποίηση είναι σήμερα
ο τελευταίος οίκος της ευσπλαχνίας.

Joan Margarit
Μετ: Μαριάννα Τζανάκη



Φωτό: Xavier Miserachs, ο δημιουργός και της φωτό του εξωφύλλου "Casa de Misericordia"


Casa de Misericordia

El padre fusilado.
O, como dice el juez, ejecutado.
La madre, ahora, la miseria, el hambre,
la instancia que le escribe alguien a máquina:
Saludo al Vencedor, Segundo Año Triunfal,
Solicito a Vuecencia poder dejar mis hijos
en esta Casa de Misericordia.

El frío del mañana está en la instancia.
Hospicios y orfanatos fueron duros,
pero más dura era la intemperie.
La verdadera caridad da miedo.
Igual que la poesía: un buen poema,
por más bello que sea, será cruel.
No hay nada más. La poesía es hoy
la última casa de misericordia.





Capsula sobre el poeta y arquitecto Joan Margarit.

Mην πετάς τις ερωτικές επιστολές

Αυτές δεν θα σ' εγκαταλείψουν ποτέ.
Ο χρόνος θα περάσει, θα σβήσει η επιθυμία
- Αυτό το βέλος της σκιάς -
και τα αισθησιακά πρόσωπα, όμορφα και έξυπνα,
θα κρυφτούν μέσα σου, στο βάθος του καθρέφτη.
Θα πέφτουν τα χρόνια. Θα σε κουράσουν τα βιβλία.
Θα κατεβείς ακόμα περισσότερο
και ακόμα, θα χάσεις την ποίηση.
Ο θόρυβος της πόλης στα τζάμια,
θα καταλήξει να είναι η μοναδική σου μουσική,
και οι ερωτικές επιστολές που θα έχεις φυλάξει
θα είναι η τελευταία σου λογοτεχνία.

Joan Margarit
Μετ: Μαριάννα Τζανάκη





NO LLENCIS LES CARTES D'AMOR

Elles no t'abandonaran.
Passarà el temps, s'esborrarà el desig
-aquesta fletxa d'ombra-
i els rostres sensuals, intel•ligents, bellíssims,
s'ocultaran en un mirall dins teu.
Cauran els anys i avorriràs els llibres.
Davallaràs encara,
i perdràs, fins i tot, la poesia.
El soroll fred de la ciutat als vidres
anirà esdevenint l'única música,
i les cartes d'amor que hauràs guardat
la teva última literatura.



Xavier Ribalta canta Joan Margarit



Ο Καταλανός ποιητής Joan Margarit (Sanauja, Lleida, 1938), ο οποίος φέτος τον Οκτώβριο 2008, κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του Casa de Misericordia, επεσήμανε ότι η ποίηση είναι "το καταφύγιο όπου καταφεύγουμε, αργά ή γρήγορα. Έξω από την ποίηση, τη μουσική ή τη φιλοσοφία, δεν υπάρχει τίποτα", υποστηρίζει.

"Αυτή η ποιητική συλλογή, «Casa de Misericordia», μου έφερε πολλά καλά πράγματα, και έχει λάβει πολλά βραβεία, το Εθνικό Βραβείο Κριτικών, το Βραβείο Rosalia de Castro και αυτό της Ποίησης της Καταλονίας, αλλά για μένα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από τα άλλα μου βιβλία, μόνο που έχει επηρεαστεί από την τύχη, από σύμπτωση δηλαδή, είτε επειδή κουβαλάω πολλά χρόνια σε αυτή τη ζωή, και αυτό είναι εκρηκτικό", δήλωσε ο πρόσφατα βραβευμένος ποιητής. Ο Margarit, του οποίου η εκπαίδευση και το έργο του αρχιτέκτονα, έχει αφήσει ένα αποτύπωμα στην ένταση της ποίησης, υφασμένο με βάση τη λακωνικότητα και τη σοβαρότητα, με τη χρήση των σωστών λέξεων να εκφράσει το καλύτερο, είπε ότι "Casa de Misericordia" γεννήθηκε μετά από μια επίσκεψη σε μια έκθεση για τα σπίτια του ελέους ή της υποδοχής.

"Εκείνη τη στιγμή με κυνήγησε μια εικόνα και ένα ερώτημα: πώς αυτές οι χήρες των οποίων οι σύζυγοι είχαν πυροβοληθεί στον φρανκισμό, έπρεπε να επαιτούν από τους ίδιους τους εκτελεστές τους, μια θέση για τα παιδιά τους στα σπίτια του Ελέους κι αυτό γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή, διότι έξω δεν υπήρχε τίποτα", υποστηρίζει ο δημιουργός της Joana.

Για τον Margarit, σήμερα εκτός από την ποίηση, ο άνθρωπος βρίσκεται σε δυστυχία, και αυτό είναι κάτι που οι άνθρωποι γνωρίζουν. Δεν διαβάζουν μάταια ποίηση, αγοράζουν βιβλία και αυτό είναι μια τόνωση για μια καλή υγεία. Η ποίηση που γίνεται στα καστιλιάνικα, στα καταλανικά, στα γαλικιανά και στη βασκική γλώσσα είναι πολύ καλή, πάνω από την ποίηση που γράφεται στα γαλλικά ή τα ιταλικά, "λέει ο ποιητής, προσθέτοντας ότι και η ποίηση της Λατινικής Αμερικής "είναι χαμηλότερη από ό,τι είναι γραμμένο σε καστιλιάνικα." Απομυθοποιητής όλων των ποιητικών ρευμάτων - "υπάρχει μόνο καλή ή κακή ποίηση, γιατί η ποίηση δεν μπορεί να είναι μέτρια", προσθέτει. Ο Margarit λέει επίσης ότι "ο ποιητής είναι το ον το πιο ρεαλιστικό, το πιο πραγματικό, γιατί πίνει από την πραγματικότητα. Αυτή που δεν είναι ρεαλιστική είναι η οικονομία", λέει.

20.000 ευρώ το βραβείο

Το βραβείο που απονεμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, φέτος είναι προικισμένο με 20.000 ευρώ, απονέμεται δε στην καλύτερη εργασία ποίησης που έχει δημοσιευθεί το 2007 στην ισπανική ή ορισμένες από τις άλλες συν-επίσημες γλώσσες που ομιλούνται στην Ισπανία. Η κριτική επιτροπή, στην οποία προήδρευσε ο Γενικός Διευθυντής του βιβλίου, Rogelio Blanco, και ήταν μέλη οι Luis Garcia Montero, Clara Janés, Pere Gimferrer, Olvido Garcia Valdes, νικητής της περασμένης έκδοσης, και ο Jose Manuel Caballero Bonald.

Ο Margarit, ο οποίος ορίζεται ως ένας δίγλωσσος ποιητής στα καστιλιάνικα και τα καταλανικά, είναι αρχιτέκτονας και καθηγητής στο τμήμα Υπολογισμού των Κατασκευών της Ανωτάτης Τεχνικής Σχολής Αρχιτεκτόνων της Βαρκελώνης και έχει ήδη συνταξιοδοτηθεί. Το πρώτο του βιβλίο ποίησης στα καστιλιάνικα, που δημοσιεύθηκε το 1963, επανεκδίδεται το 1965 και μετά από μια μακρά διακοπή δέκα ετών έγραψε το «Crónica». Από το 1980, αρχίζει με το «L'ombra de l'altre mar», το ποιητικό του έργο στα καταλανικά, στο ποίο εμφανίζονται τίτλοι όπως: «Vell malentés», «El passat i la joia» ή, το πιο πρόσφατο, «Calcul d'estructures», που είναι συγκέντρωση της ανθολογίας «Trist el qui mai no ha perdut per amor una casa».

Έχουν δημοσιευθεί στα καταλανικά και στα καστιλιάνικα, εκτός από το Crónica, Luz de lluvia, Edad roja, Aguafuertes, Estaciò de França, Los motivos del lobo, Joana -αφιερωμένο στην κόρη του που την έχασε στα τριάντα της χρόνια, και το El primer frío.



Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2008

Ονειρεύτηκα πως έγραψα κάποτε ποιήματα...


Ονειρεύτηκα πως έγραψα κάποτε ποιήματα
τίποτε όμως δεν θυμόμουν
εκτός από ένα στίχο μονάχα:
Ονειρεύτηκα πως έγραψα κάποτε ποιήματα


*****

Όλοι χωράμε
οι ζωντανοί κι οι νεκροί
σ' ένα ποίημα

Καλό ταξίδι ποιητή!

Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2008

Ένα σπιρτόξυλο για πένα αίμα στο πάτωμα χυμένο για μελάνι το ξεχασμένο περιτύλιγμα της γάζας για χαρτί...Παράξενο και πήζει το μελάνι...









(...) Γνωρίζω ποιες είναι οι ποινές που προβλέπονται από τον νόμο, και γνωρίζω και ότι αυτές οι ποινές που προβλέπονται από τον νόμο θα επιβληθούν, αλλά δεν υποχωρώ, διότι, κύριοι δικαστές, γνωρίζω ότι το ωραιότερο κύκνειο άσμα ενός πραγματικού αγωνιστή είναι ο επιθανάτιος ρόγχος του μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα μιας τυραννίας και αυτή τη θέση την αποδέχομαι.

ΘΕΛΩ

Θέλω να προσευχηθώ
με την ίδια δύναμη που θέλω να βλαστημήσω

Θέλω να τιμωρήσω
με την ίδια δύναμη που θέλω να συγχωρήσω

Θέλω να προσφέρω
με την ίδια δύναμη πού ’θελα στο ξεκινήμα

Θέλω να νικήσω
αφού δεν μπορώ να νικηθώ

Στον Νικηφόρο Μανδηλαρά

Μαθαίνοντας τον θάνατό σου δεν μπόρεσα να κλάψω.
Στριφογύριζα στο κρεβάτι του νοσοκομείου.

Θυμόμουνα την τελευταία μας συνάντηση.
Δεν θα τολμήσουν, έλεγες.
Δεν έχουν άλλο δρόμο, σ' απαντούσα.

Αυτός ο δρόμος θά 'ναι ο τάφος τους,
φώναζες με πίστη.
Ναι, Νικηφόρε, θά 'ναι ο τάφος τους.

Αυτή την υπόσχεση σου δίνουμε αντί για μνημόσυνο.

Υπόσχεση

Τα δάκρυα που στα μάτια μας
θα δείτε ν' αναβρύζουν
ποτέ μην τα πιστέψετε
απελπισιάς σημάδια.
Υπόσχεση είναι μοναχά
γι' Αγώνα υπόσχεση

Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου, Φεβρουάριος 1972



Στην Ελλάδα σήμερα

Σβησμένη φλόγα, που πάντα καίει
Σκέπασμα τάφου χωρίς νεκρούς.
Μάτια κλαμένα που σε κοιτάνε
σκέψεις κρυμμένες σε προσκαλούν.

Πίστη κι ελπίδα χαροπαλεύουν
πνεύμα κι αλήθεια στις φυλακές.
Άγιες προσπάθειες ναυαγισμένες
φωνές ανθρώπων σε προσκαλούν.

Σπόρος οργής πέφτει στο χώμα
μήνυμα πάλης τρέφει φτερά
σπίθα φεγγίζει μεσ' στο σκοτάδι
νέοι αγώνες σε προσκαλούν.

Πάλης ξεκίνημα

Πάλης ξεκίνημα
νέοι αγώνες
οδηγοί της ελπίδας
οι πρώτοι νεκροί.

Όχι άλλα δάκρυα
κλείσαν οι τάφοι
λευτεριάς λίπασμα
οι πρώτοι νεκροί.

Λουλούδι φωτιάς
βγαίνει στους τάφους
μήνυμα στέλνουν
οι πρώτοι νεκροί.

Απάντηση θα πάρουν
ενότητα κι αγώνα
για νά 'βρουν ανάπαυση
οι πρώτοι νεκροί.

Η Διεύθυνσή μου

Ένα σπιρτόξυλο για πένα
αίμα στο πάτωμα χυμένο για μελάνι
το ξεχασμένο περιτύλιγμα της γάζας για χαρτί
Μα τι να γράψω;
Τη Διεύθυνσή μου μονάχα ίσως προφτάσω
Παράξενο και πήζει το μελάνι
Μέσ’ από φυλακή σας γράφω
στην Ελλάδα


Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου, 5 Ιουνίου 1971 – Μετά από ξυλοδαρμό



Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2008

Όπως το κεντητό έξωμο φουστάνι σε προκαλεί να φανταστείς με αυτά που δείχνει εκείνο που δεν φαίνεται, έτσι και το καλό ποίημα σε κάνει...



ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ

Όπως το κεντητό έξωμο φουστάνι
σε προκαλεί να φανταστείς
με αυτά που δείχνει εκείνο που δεν φαίνεται,

έτσι και το καλό ποίημα σε κάνει
ανύποπτος να υποψιαστείς
με αυτά που λέει κι εκείνο που δεν λέγεται.

Στον έκπαγλο τον κόρφο που ονειρεύτηκες
το κεφάλι σα να έγειρες μεμιάς
κι όλες γύρω οι φωνές να μοιάζουν ψεύτικες,

καθώς ακούς τους χτύπους της καρδιάς.

Κάρολος Τσίζεκ

Τα ποιήματα της συλλογής "Στίχοι έρωτα και αγάπης" του Καρόλου Τσίζεκ πρωτοδημοσιεύθηκαν στα περιοδικά: "Το Παραμιλητό" 15/1993, Πειραιάς, "Ανιχνεύσεις" 13/1996, Θεσσαλονίκη, "Εντευκτήριο" 54/2001, Θεσσαλονίκη, "Μπιλιέτο" 1/2001, Παιανία, "Πλανόδιον" 36/2003, Αθήνα, "Νέα Εστία" 1760/2003, Αθήνα, "Εντευκτήριο" 65/2004, Θεσσαλονίκη, εκτός από το ποίημα "Καταχνιές" που δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά.



Ο Κάρολος Τσίζεκ είναι εικαστικός καλλιτέχνης και ποιητής της Θεσσαλονίκης. Μαζί με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο ήταν υπεύθυνοι για την έκδοση του περιοδικού "Διαγώνιος", από το 1958 έως το 1983 (τυπώθηκαν 60, συνολικά, τεύχη και 30 ανάτυπα, όλα στο τυπογραφείο του Νίκου Νικολαΐδη, που σήμερα δεν υπάρχει), καθώς και για τις εκδόσεις του ίδιου εκδοτικού οίκου (περίπου 170 βιβλία, με δική του γραφική και καλλιτεχνική επιμέλεια). Δημοσίευσε μεταφράσεις έργων από τα τσεχικά και τα ιταλικά, μεταξύ των οποίων: - Γίρζι Βολκρ, "Οκτώ ποιήματα", Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1959 - Πετρ Μπέζρους, "Τραγούδια της Σιλεσίας", μτφρ. Κάρολος Τσίζεκ - Γιώργος Ιωάννου, Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1959/2 - Ίβαν Όλμπραχτ, "Ο θάνατος του ληστή Νίκολα Σούγαϊ" (απόσπασμα από μυθιστόρημα), Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1960/2 - Γιόζεφ Γιόρα, "Πέντε ποιήματα", Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1961 - Φράνια Σράμεκ, "Το φεγγάρι πάνω στον ποταμό" (απόσπασμα από θεατρικό έργο), Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1961/1 - Αδελφοί Τσάπεκ, "Από τη ζωή των εντόμων" (απόσπασμα από θεατρικό έργο), Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1962 - "Τρία δοκίμια του Εμίλιο Τσέκκι", μτφρ. Γιάννη Ροσολάτου και Καρόλου Τσίζεκ, δίγλωσση έκδοση, Τετράδια του Ιταλικού Επιμορφωτικού Ινστιτούτου, Θεσσαλονίκη, 1974 - Ντάλιμπορ Πέσεκ, "Ακολουθώντας την συνταγή. Ποιήματα", μτφρ. Κάρολος Τσίζεκ - Μαρία Καραγιάννη, Παιανία, "Το οκτασέλιδο του Μπιλιέτου" 32/2002 - Jaroslav Seifert, "Η γλυκειά συμφορά της ποίησης. Επιλογή από το έργο του", Ποταμός, Αθήνα 2003, καθώς και τεχνοκριτικά σημειώματα: - "Ο ζωγράφος Τάκης Ιατρού", Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1967/9 - "Άγγελος Καλογερόπουλος", Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1967/ΙΙ - "Το ξυλόγλυπτα του Δημήτρη Αγοραστή", Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό "Διαγώνιος", 1969/19 Τα ποιήματά του με τίτλο "Στίχοι έρωτα και αγάπης", εκδόθηκαν σε συγκεντρωτική έκδοση από τις εκδόσεις Μπιλιέτο τον Ιανουάριο του 2005.


Ένα ενδιαφέρον αφιέρωμα στον Μεσόκοσμο


Αφιερωμένο στον ποιητή Γιώργο Ανυφαντή που τόσα όμορφα μοιράζεται μαζί μας!

Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2008

Πρόσκληση σε παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του Γιώργου Χρονά: ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1973-2008), ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ, 2008

Ο Δήμαρχος Παιανίας Δημήτρης Δάβαρης
και ο υπεύθυνος των Εκδόσεων Μπιλιέτο Βασίλης Δημητράκος
σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου:

ΓIΩPΓOΣ ΧΡΟΝΑΣ
ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1973-2008),
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ, 2008

το Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2008, στις 8.30 το βράδυ
στην Πινακοθήκη Μπιλιέτο στην Παιανία.

Προλογίζουν: Τάσος Γαλάτης, Ερρίκος Σοφράς, Βασίλης Ζηλάκος.
Ποιήματα διαβάζει ο ποιητής Γιώργος Χρονάς.

ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΜΠΙΛΙΕΤΟ, Ι. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ 5, 19002 ΠΑΙΑΝΙΑ




Κάνε γρήγορα ξένε· μην αργείς. Βιάσου
μήτε το σώμα σου να περάσει στον καθρέφτη
μήτε μέσα στα μάτια μου το σχήμα σου να αποτυπωθεί
ώστε όταν θα 'χεις φύγει πια μακριά, κλείνοντας πίσω σου
την πόρτα
τίποτα και κανένας να μη με δείχνει
πως και συ πέρασες από 'δω κι έπειτα χάθηκες
Πέθανες.

Γιώργος Χρονάς


Δευτέρα 27 Οκτωβρίου 2008

Ο Επιών Καιρός

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η


Ο Παναγιώτης Ηλιόπουλος και οι εκδόσεις “Οδός Πανός” σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του

«Ο Επιών Καιρός»

Η παρουσίαση θα λάβει χώρα στο βιβλιοπωλείο Πατάκη, Αθήνα, την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2008, στις 7.00 μ.μ.

Ομιλητές, κατά αλφαβητική σειρά, οι:

α) Ξένια Γεωργοπούλου, Λέκτωρ Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πατρών
β) Ευαγγελία Μαραγγιανού-Δερμούση, Αναπλ. Καθηγήτρια Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών
γ)Ανδρέας Μαρκαντωνάτος, Επίκ. Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
δ) Νικόλαος Χρόνης, Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών.

Διαβάζουν οι: Παναγιώτης Ηλιόπουλος, Γιώργος Χρονάς

Βιβλιοπωλείο Πατάκη: Ακαδημίας 65, 106 78 Αθήνα, τηλ. 2103811850.



Χαμένος άλλοτε μέσα στη φύση, που την κατέχει καλά, κι άλλοτε στη γνώση, που η ζωή και η φύση, πάλι δίνει, κινείται σ' αυτά τα γεμάτα νύχτα ποιήματα. Ο έρωτας είναι το άλλο δυνατό θέμα του όπου κι εδώ αναζητεί την αλήθεια. Ο κόσμος, του Παναγιώτη Ηλιόπουλου, είναι το τοπίο της ψυχής μέσα σ' αυτό των θεών. Νερά, θάλασσες, ποτάμια που κυλούν, φυτά και ζώα δένουν αρμονικά τον αέρα που σηκώθηκε και απλώνεται στον κάμπο. Στο φανταστικό δάσος των ψυχών. Λεπτομέρειες και πόνος πάνω από τα χαλάσματα που μες στην πανσέληνο φαντάζουν σκηνικό. Άλλοτε ταξιδεύει σε συγκεκριμένα τοπία κι άλλοτε σιωπά. Ένας καθρέφτης του δείχνει το πρόσωπο κι αυτός το περιγράφει σαν ζωγράφος που διχάζεται ανάμεσα σ' αυτό που είναι και σ' αυτό που φαίνεται. Μαέστρος της σιωπής -που απαιτεί το ποίημα- κινείται μέσα στο πλήθος χωρίς κανείς να τον αντιλαμβάνεται.
Όλα πια, είναι μπροστά του.

Γιώργος Χρονάς




Σκληρότεροι χειμώνες

Φθίνει η φύση.
Σαν ένα ξερό κομμάτι ψωμί
κάτω απ’ τα δάχτυλά μου.
Και σκέφτομαι πώς να το ξαναζυμώσω
απ’ την αρχή,
με τι μεθόδους κι αλχημείες δυνατές.

Φθίνει η φύση.
Σαν ένα κίτρινο φύλλο ξερό
κάτω απ΄ τα μάτια μου.
Λέω αν μπορώ να το σηκώσω
και να το κολλήσω στο κλαρί
σαν Πάνας που γιατρεύει
τις πληγές των δέντρων.

Φθίνει η αστραπή.
Το φως το γαλάζιο
όταν έπεσε στο σώμα μου
μ’ άφησε να τρέμω κι έφυγε
σαν αυταπάτη ξαφνική.
Πώς να μαζέψω αυτό το φως,
να το χαρίσω στους ωκεανούς;

Όταν γεννήθηκα, έσπειρα το ρύζι,
άνοιξα τις εισόδους των σπηλιών,
ξεγέννησα παιδιά των λιονταριών,
των λύκων, των ανθρώπων.
Αγνάντεψα τη θάλασσα ν΄ αφρίζει,
των βράχων τις ρωγμές και των βουνών,
τις ράχες μέτρησα των μυρμηγκιών
και των ανέμων τις φωνές στα ύψη.
Κατέβηκα στους κάμπους να περάσω
σκληρότερους χειμώνες από άλλους.

Μυστήριο ακόμη! Σαν να μην
έχω μάθει τίποτα.
Τα πάθη μου γερνούσαν γρήγορα,
σαν άλογα διέσχισαν τα σύνορα,
βορά σκληρών θηρίων, πονηρών.

Παναγιώτης Ηλιόπουλος
"Ο Επιών Καιρός", σελίδα 75.

Ο Πάνος Ηλιόπουλος είναι Λογοτέχνης. Καθηγητής Αγγλικής Φιλολογίας και Ισπανικής Γλώσσας. Αξιολογητής Κρατικού Πιστοποιητικού Γλωσσομάθειας. Master στην Ιστορία της Φιλοσοφίας. Υποψήφιος Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών.

Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2008

...ληστές, μου είχαν στήσει ενέδρες. Μου πήραν πολύτιμα πράγματα... Μου αφαιρέσαν ποιήματα.


Ενέδρες

Σε όλο το μήκος του δρόμου,
ληστές, μου είχαν στήσει ενέδρες.

Μου πήραν πολύτιμα πράγματα.

Με πέρασαν έξω απ' τα παράθυρα
του ήλιου με δεμένα τα χέρια.

Μου αφαιρέσαν ποιήματα.

Νικηφόρος Βρεττάκος

Πηγή: Σελίδες Ν.Σαραντάκου, Βίος και μνήμη: τέσσερα ποιήματα σε χειρόγραφο

Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2008

Είναι ορισμένοι στίχοι - κάποτε ολόκληρα ποιήματα - που μήτε εγώ δεν ξέρω τι σημαίνουν.


Είναι ορισμένοι στίχοι

Είναι ορισμένοι στίχοι - κάποτε ολόκληρα ποιήματα -
που μήτε εγώ δεν ξέρω τι σημαίνουν.
Αυτό πού δεν ξέρω ακόμη με κρατάει.
Κι εσύ έχεις δίκιο να ρωτάς.
Μα μη ρωτάς. Δεν ξέρω σου λέω.
Δυο παράλληλα φυτά από το ίδιο κέντρο.
Ο ήχος του νερού πού πέφτει τον χειμώνα,
απ΄ το ξεχειλισμένο λούκι
η ο ήχος μιας σταγόνας καθώς πέφτει
από ένα τριαντάφυλλο στον ποτισμένο κήπο
αργά - αργά ένα ανοιξιάτικο απόβραδο
σαν τον λυγμό ενός πουλιού.
Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτός ο ήχος –
ωστόσο εγώ τον παραδέχομαι.
Τα άλλα πού ξέρω στα εξηγώ. Δεν τα αμελώ.
Όμως κι αυτά προσθέτουν στη ζωή μας.
Κοιτούσα όπως κοιμότανε, το γόνατό της
να γωνιάζει το σεντόνι -
Δεν ήταν μόνο ο έρωτας.
Αυτή η γωνία είναι η κορυφογραμμή της τρυφερότητας,
και το άρωμα του σεντονιού, του λευκού
και της Άνοιξης, συμπλήρωναν εκείνο το ανεξήγητο
πού ζήτησα, άσκοπα και πάλι, να στο εξηγήσω.

Γιάννης Ρίτσος

Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2008

Άφες μας, άφες, Ποιητή! Να ζει το νεογέννητο! Τ' αυτιά μας μη πειράζεις' Είν' ευτυχές το Ποίημα, και να μας το διαβάζεις Είν' τιμωρία περιττή.

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ

Αυτόν εδώ τον βλέπετε με φρύδι' ανασυρμένα,
Με σουφρωμένο μέτωπον, με μάτια βουληγμένα;
Σωπάτε κ' είναι Ποιητής!…
Με της πικρίας το ραβδί τα σύμπαντα θα δείρει'
Γιανίτσαρος τών Ποιητών, αρπάζει το σατίρι,
Και θα φανή Σατυριστής.

Σατυριστής… Ως κεραυνός βαστά τον κάλαμόν του,
Τα βέλη του εβούτησε 'ς τον βραστερόν θυμόν του,
Φαρέτραν κρέμασε διπλήν'
Απόλλων νυκτοπρόσωπος τεντώνει το δοξάρι,
Τον κόσμον όλον σύσσωμον ο Διάβολος θα πάρει
Με πρώτον τίναγμά του… Πλην

εσκάλωσεν η εύροια των στίχων του' σταθείτε'
ακούτε τον Σατυριστήν; Αγανακτεί, λυπείται,
Τον κάλαμον συχνοβουτά˙
'Σ τα είκοσί του δάκτυλα τα μέτρα συλλαβίζει,
αλλάζει το τετράδιον, τον ίδρων του σκουπίζει,
Το καλαμάρι του πετά.

Με τας σβησμένας λέξεις του λουλούδια σχεδιάζει.
Του στίχου η κατάληξις ολίγο δεν ταιριάζει
Και την ζητεί'ς τα λεξικά.
Φυσά, σφυρίζει, ξύνεται, ανάλατα το κρίνει,
Και σβήνει, γράφει άτυχα, και σβήνει, γράφει, σβήνει.
Ω! Τί δεινά ποιητικά!

Πλην να σου τον... εμπνέεται' τα φρύδια διέτε κάτου.
επήρε δρόμ' ο κάλαμος' γελούν τα βλέμματά του.
Ιδέ, συνέλαβε, θαρρώ.
Εγγαστρωμέν' η Μουσά του 'ς τον σκάμνον πριν καθήσει,
Θ' αποβαλθεί παράκαιρα, και μέλλει να γεννήσει
Τετραμηνήτικο μωρό.

Εγέννησε... ακροατάς ζητεί να τ' αναγνώσει.
Φευγιό, παιδιά! Τί στέκεσθε; Θα μας καταπλακώσει.
Άφες μας, άφες, Ποιητή!
Να ζει το νεογέννητο! Τ' αυτιά μας μη πειράζεις'
Είν' ευτυχές το Ποίημα, και να μας το διαβάζεις
Είν' τιμωρία περιττή.

Ηλίας Τανταλίδης, 1818-1876
Ποιητής και λόγιος. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, σπούδασε στην Πατριαρχική Σχολή Ξηροκρήνης και έπειτα στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα. Στην Κωνσταντινούπολη γύρισε το 1841 και το 1845, σε ηλικία 27 χρονών τυφλώθηκε. Παρά την τύφλωσή του, το Πατριαρχείο τον διόρισε καθηγητή των ελληνικών γραμμάτων και της ρητορικής στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου δίδαξε 30 ολόκληρα χρόνια. Το χτύπημα της μοίρας ο Τανταλίδης το υπέμεινε με θαυμαστή καρτερία και στωικότητα. Παράλληλα ασχολήθηκε με την ποίηση, όπου έδειξε πολύ πρώιμα το ταλέντο του. Το πρώτο του ποίημα με τίτλο "Ύμνος εις τον Μάιον" το δημοσίευσε όταν ακόμα ήταν μαθητής. Τα ποιήματά του εκδόθηκαν σε τρεις συλλογές: "Παίγνια" 1837, "Ιδιωτικά στιχουργήματα" και "Άσματα" 1876. Έγραψε επίσης με τη μέθοδο της υπαγόρευσης και πολλές φιλολογικές και εκκλησιαστικές μελέτες, όπως "Οι παπικοί έλεγχοι" 1851, για τις οποίες το Πατριαρχείο τον τίμησε με τον τίτλο του "μεγάλου ρήτορος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας". Θεωρείται ο τελευταίος Φαναριώτης λόγιος του κλάδου της Κωνσταντινουπολίτικης σχολής. Ως γνήσιος εκπρόσωπος αυτής έγραψε στην καθαρεύουσα και μόνο τα παιδικά του ποιήματα είναι γραμμένα σε κομψή δημοτική.

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2008

Μα η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή...


Τα Αντικλείδια

Η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.
Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν
τίποτα και προσπερνούνε. 'Ομως μερικοί
κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι
και μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν.
Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς
δεν τους ανοίγει. Ψάχνουνε για το κλειδί.
Κανείς δεν ξέρει ποιος το έχει. Ακόμη
και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια
γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν.
Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν.
Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ
για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος.
'Ισως τα ποιήματα που γράφτηκαν
από τότε που υπάρχει ο κόσμος
είναι μια ατέλειωτη αρμαθιά αντικλείδια
για ν' ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης.
Μα η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.

Γιώργης Παυλόπουλος
Από τη συλλογή "Τα αντικλείδια", εκδ. Στιγμή

Ο Γιώργης Παυλόπουλος γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας, στις 22 Ιουνίου 1924, όπου τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο. Οι σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών δεν ολοκληρώθηκαν. Εργάστηκε ως λογιστής και γραμματέας σε ιδιωτικούς φορείς. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του το 1943, στο περιοδικό "Οδυσσέας", που εξέδιδε με φίλους του στον Πύργο. Ποιήματα και κείμενά του δημοσιεύτηκαν σε πολλά Ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά έντυπα και ανθολογίες. Συνεργάστηκε με τον φίλο του ποιητή Τάκη Σινόπουλο, σε μια πειραματική γραφή κοινών ποιημάτων, τα οποία συμπεριέλαβε ο Σινόπουλος στο έργο του. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: "Το κατώγι" (Ερμής, 1971), "Το σακί" (Κέδρος, 1980), "Τα αντικλείδια" (Στιγμή, 1988), "Τριαντατρία χαϊκού" (Στιγμή, 1990), "Λίγος άμμος" (Νεφέλη, 1997), "Ποιήματα 1943-1997" (συγκεντρωτική έκδοση, Νεφέλη, 2001) και "Πού είναι τα πουλιά" (Κέδρος, 2004). Συμμετείχε σε πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Εκδόθηκε η αλληλογραφία του με το φίλο του πεζογράφο Νίκο Καχτίτση: "Τα γράμματα του Νίκου Καχτίτση στον Γιώργη Παυλόπουλο", Σοκόλης, 2002. Ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική και συμμετείχε στην ΙΘ' Πανελλήνια έκθεση ζωγραφικής. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στην Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ολλανδία, Ιταλία, Πολωνία, Ρωσία, Η.Π.Α. και Καναδά, και περιέχονται στα διδακτικά βιβλία για τη Νεοελληνική Λογοτεχνία της Γ' Ενιαίου Λυκείου. Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Ζει μόνιμα στη γενέτειρά του.

Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2008

Mόνο μπορεί να μείνουνε κατόπι μας οι στίχοι...


[Eίμαστε κάτι...]

Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες
κιθάρες. Ο άνεμος όταν περνάει,
στίχους, ήχους παράξενους ξυπνάει
στις χορδές που κρέμονται σαν καδένες.

Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες.
Υψώνονται σαν δάχτυλα στα χάη,
στην κορυφή τους τ' άπειρο αντηχάει,
μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες.

Είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις,
χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε.
Στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις.

Στο σώμα, στην ενθύμηση πονούμε.
Μας διώχνουνε τα πράγματα, κι η ποίησις
είναι το καταφύγιο που φθονούμε.

Από τη συλλογή Ελεγεία και σάτιρες(1927)


Yστεροφημία

Tο θάνατό μας χρειάζεται η άμετρη γύρω φύση
και τον ζητούν τα πορφυρά στόματα των ανθών.
Aν έρθει πάλιν η άνοιξη, πάλι θα μας αφήσει,
κι ύστερα πια μήτε σκιές δεν είμεθα σκιών.

Tο θάνατό μας καρτερεί το λαμπρό φως του ηλίου.
Tέτοια θα δούμε ακόμη μια δύση θριαμβική,
κι ύστερα φεύγουμεν από τα βράδια του Aπριλίου,
στα σκοτεινά πηγαίνοντας βασίλεια πέρα κει.

Mόνο μπορεί να μείνουνε κατόπι μας οι στίχοι,
δέκα μονάχα στίχοι μας να μείνουνε, καθώς
τα περιστέρια που σκορπούν οι ναυαγοί στην τύχη,
κι όταν φέρουν το μήνυμα δεν είναι πια καιρός.

Κώστας Καρυωτάκης

Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου 2008

Να ψάχνεις να βρεις μια λέξη Με ψεύτικα υπονοούμενα Υποβλητικά ονόματα Από την κόλαση Του εάν και του θα...



ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ Ή ΙΟΥΛΙΟΣ

Να ψάχνεις να βρεις μια λέξη
Με ψεύτικα υπονοούμενα
Υποβλητικά ονόματα
Από την κόλαση
Του εάν και του θα
Να κινείσαι σε γραμμές
Σε περιθώρια
Σε γραμματοκιβώτια
Με ανεπίδοτη αλληλογραφία
Σε θαλάμους ηλεκτροσόκ
Με παιδικά σκίτσα στους τοίχους
Στο τέλος να αναγνωρίζεις μια τύψη
Μιαν έξη
Σε σώματα που ξεχάστηκαν στο χρόνο
Σε πρόσωπα στον καθρέφτη που υπήρξαν
Μόνο οπτασίες
Στη συνάντηση των επτά ή των οκτώ
Στο λιμάνι της Όστιας
ή
Στο σταθμό της Κορίνθου.

Γιώργος Χρονάς
Τα ποιήματα
1973-2008
Εκδόσεις: Οδός Πανός - Σιγαρέτα, 2008



Ο Γιώργος Χρονάς γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1948 στον Πειραιά. Από το 1973, που εμφανίστηκε στα γράμματα, έχει εκδώσει δεκαοχτώ βιβλία με ποιήματα, πεζά, θέατρο. Ξεκίνησε από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, επί Μάνου Χατζιδάκι, το 1979, παρουσιάζοντας την εκπομπή "Οδός Πάνος 17", έως σήμερα πού παρουσιάζει το "Ξενοδοχείο Βαλκάνια". Εργάστηκε επίσης στο Πρώτο και το Δεύτερο Πρόγραμμα. Ποιήματά του και πεζά έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Εκατό τραγούδια του έχουν μελοποιηθεί από Έλληνες συνθέτες. Εκδίδει από τον Φεβρουάριο του 1981 το περιοδικό "Οδός Πανός", τις ομώνυμες εκδόσεις, καθώς και τις Εκδόσεις Σιγαρέτα. Δημοσιογραφεί κατά καιρούς σε περιοδικά και εφημερίδες. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2008

Τα ποιήματα μοιραίες συναντήσεις με τ' ανείπωτο.

ΧΑΪ ΚΟΥ

Μεγάλες λέξεις,
αναμμένα μέταλλα.
Σφυρί του στίχου...


Τα ποιήματα
μοιραίες συναντήσεις
με τ' ανείπωτο.

ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ
weaver

Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου 2008

Θυμόμουν χθες τα ποιήματά σου και τ' αναζήτησα... Και δε θυμάμαι πώς ήτανε απ' έξω το βιβλίο σου. Ούτε τ' όνομά σου. Από τον Άρχοντα των Γραμμάτων...


TΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΗΘΗΣ

Θυμόμουν χθες τα ποιήματά σου
και τα αναζήτησα.
Θυμόμουν μάλλον εκείνο το στίχο σου.
Και αναζητώντας τα, σε αποζήτησα.
Μα τα έντυπα χαρτιά είναι κυκεώνας
(άσε τα χειρόγραφα!).
Και δε θυμάμαι πώς ήτανε απ' έξω το βιβλίο σου.
Ούτε το όνομά σου.

Νάσος Δετζώρτζης
Παραλλαγές στο ίδιο θέμα,εκδ. Γαβριηλίδης, 1994

Ο Νάσος Δετζώρτζης (1911-2003) γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Λογοτέχνης, μεταφραστής και επιμελητής εκδόσεων, έζησε από νεαρή ηλικία στην Αθήνα, όπου σπούδασε Φιλολογία και αργότερα εργάστηκε στην Τράπεζα Ελλάδος. Μετά τη μεταπολίτευση τοποθετήθηκε ως προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μεταγλωττίσεως των δελτίων ειδήσεων της ΕΡΤ. Το 1975 του ανατέθηκε από το υπουργείο Παιδείας η αναθεώρηση της Νεοελληνικής Γραμματικής του ΟΕΔΒ και είναι επίτευγμά του η καθιέρωση του -ει στις καταλήξεις των ρημάτων. Συνεργάστηκε στα περιοδικά Νέα Εστία, Νέα Γράμματα, Φιλολογικός Νέος Κόσμος, Κύκλος, Γράμματα και Τέχνες, Διαβάζω και Εντευκτήριο. Το 1995 του απονεμήθηκε το ειδικό κρατικό βραβείο λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.

*****

Ποιητής, διηγηματογράφος, επιμελητής εκδόσεων, μα πάνω απ' όλα μεταφραστής, ο Νάσος Δετζώρτζης...

Ηταν ένας λόγιος με την πρωταρχική έννοια του όρου: άνθρωπος βαθιάς μόρφωσης, υψηλής αισθητικής, ξεχωριστού ήθους, ένας ευπατρίδης, θα τολμούσαμε να πούμε, των γραμμάτων που σημάδεψε με την παρουσία του κυρίως τη λογοτεχνική μετάφραση όσο και την επιμέλεια των εκδόσεων, με την οποία ασχολήθηκε για πάρα πολλά χρόνια. Ο Νάσος Δετζώρτζης, γεννημένος πριν από 92 χρόνια στην Κέρκυρα, έσβησε πριν από λίγες ημέρες αθόρυβα όπως έζησε. Εισηγητής του Μπέκετ στην Ελλάδα - μετέφρασε ακόμη Ρομέν Ρολάν, Αντρέ Μορουά, Μαρσέλ Προυστ, Πολ Κλοντέλ, Πολ Βαλερί, Πολ Ελυάρ, Ρομέν Γκαρί, Γκυ ντε Μοπασάν - εξέδωσε μία και μόνη ποιητική συλλογή υπό τον τίτλο Παραλλαγές στο ίδιο θέμα, δύο βιβλία με διηγήματα (Ερωτικό, Τέσσερα παράταιρα διηγήματα) και τρεις τόμους με δοκίμια: Συνεντεύξεις και έρευνες, Ποικίλα χρονολογικώς, Τα κείμενα από γλώσσα σε γλώσσα. Για το σύνολο του έργου του, που εκδόθηκε από τον Γαβριηλίδη με τίτλο Απαντα τα ελάχιστα ευρισκόμενα, τιμήθηκε το 1995 με το Ειδικό Βραβείο Λογοτεχνίας.

Μετά τις εγκύκλιες σπουδές φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εν συνεχεία εργάστηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος - όπου εξέδιδε το περιοδικό «Κύκλος» -, ως γραμματέας στη σύνταξη του περιοδικού «Νέα Εστία» και ως συντάκτης της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας. Το 1950 έφυγε ως υπότροφος της γαλλικής κυβέρνησης στο Παρίσι, όπου εντρύφησε στα μυστικά του βιβλίου, από τεχνικής και αισθητικής πλευράς. Μετά τη Μεταπολίτευση ανέλαβε προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μεταγλωττίσεως (στη δημοτική) των δελτίων ειδήσεων της EPT. Την ίδια περίπου εποχή του ανατέθηκε από το υπουργείο Παιδείας η αναθεώρηση της Νεοελληνικής Γραμματικής του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Δεινός μεταφραστής, αφιερώθηκε ολόψυχα στο έργο του Σάμιουελ Μπέκετ, του οποίου τα μονόπρακτα «Ο ερημωτής», «Συντροφιά», «Τότε που», «Νανούρισμα», «H εικόνα» αποτελούν κορυφαίο δείγμα μεταφοράς του θεατρικού λόγου στη γλώσσα μας - κυκλοφόρησαν υπό τον τίτλο Πέντε κείμενα του Σάμιουελ Μπέκετ στα ελληνικά.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ

Το ΒΗΜΑ, 06/07/2003



*****

Ο Νάσος Δετζώρτζης ανθολογεί και σχολιάζει ποιήματά του Τέλλου Άγρα δίνοντας το στίγμα ενός δημιουργού που, όπως έχει ειπωθεί, «και κανέναν στίχο να μην είχε γράψει στη ζωή του, ήτανε ποιητής». Στην έκδοση δημοσιεύεται το κείμενο της ομιλίας του συγγραφέα που έγινε στις 21 Μαρτίου 1989 στην Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας και αφορά τον ποιητή και το έργο του. Έκτο βιβλίο στη σειρά «των απάντων ελαχίστων ευρισκομένων» του Δετζώρτζη

Νάσος Δετζώρτζης

Μια ανάγνωση του Τέλλου Αγρα
Εκδόσεις Γαβριηλίδης,σελ. 81


*****

Από ένα εξαιρετικό αφιέρωμα του Γιάννη Χάρη στον «Άρχοντα των Γραμμάτων», αντιγράφω:

Oh les beaux jours» του Μπέκετ

Ο Νάσος Δετζώρτζης μιλά για το «εκθαμβωτικό εκείνο Τι ωραία που είναι! (Oh les beaux jours / Happy days) με τον κατά βάθος σπαρακτικό του τίτλο», και στη λέξη «σπαρακτικό» υποσημειώνει: «Και κατασπαραγμένον. Κατασπαραγμένον διότι μεταφράζεται, σκηνοθετείται, παίζεται, εκδίδεται, με τα εξαμβλωματικά Ευτυχισμένες μέρες, ή Ω οι ευτυχισμένες μέρες, ή Ω οι ωραίες μέρες –τελευταία μάλιστα με το συμπίλημα: Ευτυχισμένες μέρες· ω οι ωραίες μέρες (!), ενώ, φυσικά, όλ’ αυτά δεν λένε τίποτα. Η Γουίννη που ολοένα θάβεται στον τύμβο της (και όχι στο πλουμιστό κρινολίνο της) όλο και πιο βαθιά, και το ξέρει, παίζει –καμώνεται δηλαδή πως παίζει– με την οδοντόβουρτσα, την ομπρέλα της, το σάκο της κλπ. κλπ., και στην πραγματικότητα οιμώζει. (Αφήνω ότι –εδώ μια παρέκβαση– ελληνικά δεν λέμε Ω η ωραία γυναίκα, λέμε Ω τι ωραία γυναίκα, δεν λέμε Ω οι ωραίες μέρες, λέμε Ω τι ωραίες μέρες, δεν λέμε Ω η ωραία θέα, λέμε Ω τι ωραία θέα κ.ο.κ.) Οιμώζει –ανομολόγητα. Και λέει με τον τρόπο της ό,τι ο δικός μας συνταρακτικός δεκαπεντασύλλαβος: Γιά ιδές καιρό που διάλεξεν ο Χάρος να με πάρει! Δηλαδή –και δεν είναι υπερβολικό το ρήμα– σιωπηρά ολολύζει. Και ψελλίζει, καμουφλάροντας τον ολολυγμό της: Oh les beaux jours / Αχ τι ωραία που είναι! Ή έστω: Τι ωραία που είναι! Ο γαλλικός τίτλος αυτό θα πει.»

(Νάσος Δετζώρτζης, Πέντε κείμενα του Samuel Beckett στα ελληνικά, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 1995, σ. 13-14)



Γιάννης Η. Χάρης: Ο άρχοντας των γραμμάτων

Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2008

Μην κλαίτε τους ποιητές που δεν έχουν κοινό, να κλαίτε το κοινό που δεν έχει ποιητές...


« Μην κλαίτε τους ποιητές που δεν έχουν κοινό, να κλαίτε το κοινό που δεν έχει ποιητές »

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)

Κυριακή 31 Αυγούστου 2008

Τί τάχα θα 'ταν η νύχτα μέσα στη βουή της πόλης δίχως της μιλιάς σου τις ρίμες...Ένα τίποτα, πάνω στ' αμόλευτο χαρτί των ποιητών!...

Τί θα 'ταν η νύχτα χωρίς
των ματιών σου τα φεγγάρια,
χρόνος σαβανωμένος στις άσπρες
ατσαλάκωτες κόχες των σεντονιών μου...
Και τί ο αέρας της
χωρίς την ανασεμιά σου...
Τί η δροσιά της, δίχως τον ιδρώτα
των χεριών σου π' απλώθηκε
πάνω μου ρυάκι σε στέππα...
Τί τάχα θα 'ταν η νύχτα
μέσα στη βουή της πόλης
δίχως της μιλιάς σου τις ρίμες...
Ένα τίποτα,
πάνω στ' αμόλευτο χαρτί των ποιητών!...

***

Σε σκέφτομαι
σκυμμένον πάνω σε λέξεις
με τα φωνήεντα να κραυγάζουν...
Αύριο...
τα τραγούδια θα γεννηθούν από τις οδύνες μας...
Κι εγώ, δε θα 'μαι να δροσίζω
το μέτωπό σου, με τις φωτιές
που έκαψαν τις σημαίες των πεινασμένων.
Δε θα 'μαι,
μα συ, ξέρεις τί θα κάνεις...
Θα κλείσεις στις χούφτες σου,
το χρώμα τους...

Σοφία Φίλντιση
Ερωτικά




Η Σοφία Φίλντιση γεννήθηκε στη Βανάδα Τριφυλίας. Τα πρώτα της γράμματα έμαθε στο Δημοτικό Σχολείο της Κυπαρισσίας. Ύστερα από πολλά χρόνια στην Αθήνα, επέστρεψε το 1981 στον τόπο της και ζει στην Καλαμάτα. Εκλέχθηκε δημοτική σύμβουλος και διετέλεσε αντιπρόεδρος του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας. Δημιούργησε το ραδιοφωνικό σταθμό «ΑΝΤΙ-Radio», όπου εργάζεται ως παραγωγός καθημερινών εκπομπών. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «ΜΑΧΗ» και διηγήματά της δημοσιεύονται στο περιοδικό «Φλας» της Μεσσηνίας. Έχει γράψει πολλά βιβλία, διηγήματα, ποίηση και στίχους που μελοποίησε ο Μίμης Πλέσσας. Το μεγαλύτερο μέρος της συγγραφικής της δουλειάς (μυθιστορήματα, διηγήματα, παραμύθια, θεατρικά) απευθύνεται στα παιδιά. Ένα βιβλίο της μεταφέρθηκε στην κρατική τηλεόραση και δύο διηγήματά της έγιναν ταινίες μικρού μήκους. Η μία βραβεύτηκε με το ειδικό βραβείο Στ. Τορνέ. Το 2004 βραβεύθηκε με το 1ο Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου για το βιβλίο της «Ποιήματα για παιδιά». Κατέχει, επίσης, τη διεθνή διάκριση για το βραβευμένο της αυτό βιβλίο με την αναγραφή του στον τιμητικό πίνακα της Ι.Β.Β.Υ 2006.


Πηγή Βιογραφίας: sde-kalamatas.blogspot

Σάββατο 30 Αυγούστου 2008

Η αφαίρεση που υπαινίσσεσαι συσκοτίζει τις προθέσεις μας κι ακρωτηριάζει τη συναισθηματική μας έκρηξη.


Οι ποιητές και τα συνέδρια


ΕΝΑ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ 1980


Κι ενώ όλοι εμείς οι ποιητές
καταθέταμε τη φαιά μας ουσία
στην υπηρεσία της ανθρωπότητας
μεσ' από ανεξάντλητες θεωρίες,
ποιητικές σεάνς, μεξικάνικες κιθάρες,
vino rosso, ψειρολογίες, τρίχες και σκατά, εκεί,
μπροστά στον τάφο
ενός σφαγμένου Γιουγκοσλάβου αντάρτη
μας ήρθε το μήνυμα:
πώς εσύ ανενόχλητος
φλερτάριζες πάλι
με τους αγωνιστές και τους οδοιπόρους,
πώς εσύ ανενόχλητος
έστηνες,
κάπου εκεί στα βουνά της πατρίδας μας,
μικρά τρελά παιχνίδια
ανάμεσα
Κύπρου, Αφρικής, Λατινικής Αμερικής και Παλαιστίνης,
πώς εσύ ανενόχλητος
υπενθύμιζες «πέραν πόσης λογικής αμφι­βολίας»
την παρουσία σου
στις γειτονιές της Λευκωσίας (παλιές και νέες)
κι έδινες πάλι
μια πρώτη γεύση, μια πρόβα τζενεράλε, ας πούμε,
βίας, τρομοκρατίας και προβοκάτσιας.

Για τον Φασισμό μιλάμε, φυσικά, για τον Φασισμό.

Ε, όχι, λοιπόν,

Αν η ποίηση, σε οποιαδήποτε περίπτωση
ανέχεται έστω και ψήγματα της παρουσίας σου,
αν η ποίηση, σε οποιαδήποτε περίπτωση
μεροληπτεί για να δικαιώσει την παρουσία σου,
αν η ποίηση, σε οποιαδήποτε περίπτωση
αδιαφορεί για την παρουσία σου
κι ενδίδει σε σένα και στους ποιητές σου,
τότε να τη διαγράψουμε.

Ναι, διάολε, να τη ΔΙΑΓΡΑΨΟΥΜΕ
οριστικά και αμετάκλητα από τη ζωή μας.

Γιατί η ποίηση γίνηκε,
για να συμπορεύεται με την ανάσα του πρόσφυγα
την αγωνία του αγνοούμενου
τον θρήνο της μάνας
τον σφυγμό του αντάρτη
την αγάπη της γης
το τραγούδι της νίκης
την αιώνια αλήθεια.
Με λίγα λόγια: τη Λευτεριά.


ΠΡΟΣ ΤΕΧΝΟΚΡΙΤΗ (1)

Και ποιος σου είπε
πώς έχεις εσύ το δικαίωμα,
για χάριν της φιλολογικής τάξης και μόνο,
να κρατάς νυστέρια, λαβίδες, γάζες και
χλωροφόρμιο
να ξαπλώνεις στο χειρουργικό τραπέζι τις λέξεις μας,
τις δικές μας τις λέξεις,
να τις ξεκοιλιάζεις
να τους αφαιρείς τα εντόσθια
να επιδίνεσαι σε τομές
κάθετες, οριζόντιες και εγκάρσιες
να αιμάσσουν στα χέρια σου
τα ουσιαστικά, τα επίθετα,
οι τελείες και οι παρενθέσεις.

Και ποιος σου είπε
πως έχεις εσύ το δικαίωμα
να διαγνώσεις
τις αποχρώσεις της σκέψης μας
την αγωνία της ύπαρξής μας.
την ποιότητα της ιδεολογίας μας.

Θα 'πρεπε να ξέρεις πως
εμείς δεν είμαστε σαν κι αυτούς
που μεταξύ δείπνου και απόδειπνου
εμέσσουν τη μαλάκυνση
του εγκεφάλου τους
για να προσθέσουν επιτούτου
μια ποιητική κατασκευή ακόμα
σύμφωνα,
με τις δικές σου διατεταγμένες
με τις δικές σου φιλολογικές προδιαγρα­φές.

Θα 'πρεπε να ξέρεις ακόμα
πως δε μας ενδιαφέρουν καθόλου
οι φιλολογικοί σου μαίανδροι
και οι γραμματολογικές σου εξάρσεις.
Εμείς δεν πρόκειται ποτέ να
προσδιορίσουμε
τα νοήματα των λέξεων
με υπαινιγμούς, υπονοούμενα και μεταφορές.

Η αφαίρεση που υπαινίσσεσαι
συσκοτίζει τις προθέσεις μας
κι ακρωτηριάζει τη συναισθηματική μας
έκρηξη.


ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Εμείς,
δε μιλάμε για τους ποιητές εκείνους
που σέρνονται στα συνέδρια
για να φορτίζουν την ατμόσφαιρα
με αρωματισμένες λέξεις,
για να επιδίνονται στην αλχημεία των ιδεών
και στην παραχάραξη των λέξεων,
για να διατυπώνουν δανεισμένες σκέψεις
και να οικειοποιούνται ιδεολογίες
που δεν τους ανήκουν.

Εμείς, μιλάμε για τους ποιητές εκείνους
που απλά και ανάγλυφα
μεταφέρουν εκεί το σφυγμό της διχοτομη­μένης πατρίδας.

Ντίνα Παγιάση-Κατσούρη
(Δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Πολιτιστική, τ. 14-15, σελ. 58-59).

Πηγή: Σελίδες Νίκου Σαραντάκου


Η Ντίνα Παγιάση Κατσούρη γεννήθηκε στην Αμμόχωστο. Σπούδασε δημοσιογραφία στην Αθήνα. Το 1962, αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της, επέστρεψε στην Κύπρο και άρχισε να συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά, καθώς και με το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ). Το 1966-1968 εργάστηκε ως λειτουργός Τύπου στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από το 1969 και ως το 2000 εργάστηκε στο ΡΙΚ στην παραγωγή ραδιοφωνικών προγραμμάτων. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: Ποιήματα, Λευκωσία 1964· Σύνθεσις, Λευκωσία 1966· Ο ηγεμόνας, «Ιωλκός», Αθήνα 1969·, Υπομνήματα, Λευκωσία 1978, κρατικό βραβείο ποίησης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας· Αντιθέσεις, «Θεμέλιο», Αθήνα 1987, κρατικό βραβείο ποίησης Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας· Μ' ακουουούς;, «Ωρίων», Λευκωσία 1996· Prose et Poesie, Institut d' Etudes Neo-Helleniques, Nancy-France 1998 (συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων και πεζών στα γαλλικά και ελληνικά).
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά, ρουμανικά, σερβικά, βουλγαρικά, ρωσικά, ολλανδικά. Έχει ασχοληθεί και με τη μετάφραση. Εξέδωσε: Αφρικανοί πεζογράφοι, «Θεμέλιο», Αθήνα 1979· Σύγχρονοι Παλαιστίνιοι πεζογράφοι, «Θεμέλιο», Αθήνα 1983.

Δευτέρα 25 Αυγούστου 2008

Κάποτε με πλησίασε η ποίηση. Δεν ξέρω, δεν ξέρω, αγνοώ από πού 'ρθε, απ' τον χειμώνα αν κατέβηκε ή τάχα απ' τα ποτάμια...



Η ΠΟΙΗΣΗ

Κάποτε με πλησίασε
η ποίηση. Δεν ξέρω, δεν ξέρω,
αγνοώ από πού 'ρθε,
απ' τον χειμώνα αν κατέβηκε
ή τάχα απ' τα ποτάμια.
Δεν ξέρω από πού αλλά ούτε και πότε,
όχι, δεν ακούστηκαν φωνές, ούτε
λόγος υπήρξε ούτε σιωπή'
κι όμως μ' έκραξε κάτω απ' το δρόμο,
απ' το σύγκλαδο πάνω της νύχτας-
μ' έκραξε εμένα, ξαφνικά
και όλως εξ' απροόπτου,
ανάμεσα σ' άλλους πολλούς,
ανάμεσα από φλόγες σφοδρότατες'
μα μ' έκραξε και μόνον μου
κατά την επιστροφή μου,
εκεί όπου ήταν να πάω'
την είδα που δεν είχε όψη'
πήγα κοντά και μ' ακούμπησε.

Δεν ήξερα τί λένε
σ' αυτές τις περιστάσεις,
το στόμα μου
ούτε γρυ δεν έβγαλε,
τα μάτια μου μέναν τυφλά,
και κάτι χτύπαγε σφοδρά μέσα στο στήθος μου,
πυρετός ή πλανημένη αιώρηση'
κι έτσι συνήθισα νά 'μαι μόνος
αφ' ότου ανέλυσα
εκείνο το έγκαυμα,
κι έπιασα κι έγραψα
τους πρώτους μπερδεμένους μου στίχους,
άτσαλους, άμορφους, ένα τέλειο
τίποτα,
η πεντακάθαρη σοφία
ενός που δεν καταλαβαίνει τίποτα'
πλην ξάφνου είδα
ν' ανοίγουν
και ν' αποκαλύπτονται
οι ουρανοί,
οι πλανήτες,
γλώσσες φυτών να κυματίζουν,
το σκότος διάτρητο,
το σουρωτήρι,
κι από μέσα του να στραγγίζουνε
βέλη, φωτιές, λουλούδια,
η νύχτα που όλα τα κατέχει και τα κατελεί,
το σύμπαν εν όλω, ακέραιο.

Κι εγώ, ένα όν
ανθρώπινο μικρό,
μεθυσμένο ανθρωπάκι στο κενό
με το μέγα έναστρο διάστημα,
είδωλο ο ίδιος του κενού,
ομοίωμα του μυστικού του κώδικα,
ένιωσα πολλοστημόριο νά 'μαι
της αβύσσου,
και κουτρουβαλώντας με όλα τ' αστέρια αντάμα
βρήκα την καρδιά μου εν τω άμα
νά 'ναι κυριολεκτικώς στο έλεος του ανέμου.

Pablo Neruda
Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής
Τίτλος πρωτοτύπου: La poesía
Από τη συλλογή Memoria de Isla Negra(1964)
Εκδόσεις:τυπωθήτω, λάλον ύδωρ

Μία εξαιρετική δουλειά μετάφρασης, σε μια πανέμορφη, συγκινητική, ποιητική εξομολόγηση...



Το σπίτι του Neruda στην Isla Negra, στη Χιλή

Παρασκευή 15 Αυγούστου 2008

κι όσοι εκτρέφουνε στις νύχτες τους ξημέρωμα έτσι κάμνουν ξωπίσω της προσέχοντας μην πατήσουνε τα τίμια δώρα της γλώσσας

(Άσκηση άλφα)

Ελάτε πίσω λέξεις
μήλα μου απόκρημνα
ρίζες στιγμές ελάτε που ωρίμαζα
που ήμουν δέντρο του νοήματος
ελάτε πίσω στους χορούς
με τα οπωροφόρα βήματα
και τους ρυθμούς στίχους οργάνων

στις εσχατιές υπαίθριου δωματίου
δίχως ενός μονοπατιού το ένδυμα
το πρώτο βελόνι μ' αγγίζει

η έναρξη αλίβανων κέδρων

Σωκράτης Ξένος
Σημύδες σελ 55

"Αφιέρωση σε ποιητή"

Υπάρχει κι η πληγή
που πέταξε τα γιατρικά
κι έσωσε τον αληθή της πόνο

προχωράει μπροστά με τη σημασία λέξη
στρίβοντας την παρέλαση απ' το δρόμο του μυρμηγκιού

κι όσοι εκτρέφουνε στις νύχτες τους ξημέρωμα
έτσι κάμνουν ξωπίσω της
προσέχοντας
μην πατήσουνε τα τίμια δώρα της γλώσσας

Σωκράτης Ξένος
Σημύδες σελ 53

Πέμπτη 14 Αυγούστου 2008

Να 'ρθω και γω εκεί που σταυροπόδι οι λέξεις του Ανθρώπου και πίνουν τον πικρό καφέ... Τροφή των παντοίων ραμφών ποιητή στέργεις σε αιώνια πληγή...


"Μοιρολόι (ποιητές)"

Να 'ρθω και γω
εκεί που σταυροπόδι οι λέξεις του Ανθρώπου
και πίνουν τον πικρό καφέ
έχω βγάλει τα παπούτσια έχω πλύνει τα πόδια μου
για τα μάτια μου δε σας εγγυώμαι
κατείχαν πάντα την κατηφόρα των υδάτων
μπορώ όμως να πιάσω για λογαριασμό τους μια
γωνιά
κι ένα μαντίλι απ' την αρχή να ιδρυθώ;
Σας κοιτάω φωτογραφίες
τα χέρια συλλέγω στηρίγματα τα λόγια βλέμματα
γεια των λυπημένων ελαφιών που πελεκάνε
της μυρτιάς το κλαδί για ημιαξόνιο ονείρων

τραγούδι αλάτι τραγουδώ
μιαν ιαχή ορυκτή σιωπής τον ύμνο
κι εσείς που ακούτε την τρικυμία που αγαπώ
τη νύχτα αυτή της Τιβεριάδας τον ύπνο
μην πείτε σκυμμένοι στη γη των αστεριών ή του
υποκόσμου
εστέρεψε το δάσος των λωτών
και πότε ήταν φαρδύτερο ετούτο το στενό παράθυρο
του κόσμου

Τροφή των παντοίων ραμφών ποιητή
στέργεις σε αιώνια πληγή
δίχως ένα αντίδωρο κελάηδημα
μιαν πάροδο αγγέλων να σε πληρώσουν

Σωκράτης Ξένος
Ποίηση με ταυτότητα και ονοματεπώνυμο!

Η ποίηση του Σωκράτη είναι γνωστή στο δίκτυο, όπως και η σεμνότητα, η ευγένεια, το ήθος, η αισθητική, αλλά και οι χαμηλοί τόνοι του ποιητή. Η ποίηση του Σωκράτη προκαλεί δέος, θαυμασμό, συγκίνηση. Γραφή σύγχρονη, προσωπικό στυλ, ποίηση ιδιαίτερη, ξεχωριστή, που θα τη θυμάσαι γιατί δε σε συγκινεί στιγμιαία, αλλά σε δονεί και σε συγκλονίζει. Η ικανότητά του να εκφράζει με τόσο θαυμαστό τρόπο και τόσο δικό του τρόπο, αυτά που νιώθει, είναι μοναδική. Μου δίνει τη δυνατότητα διαβάζοντας κάποιο άγνωστο ποίημά του, εμένα του απλού αναγνώστη, να πω: Αυτό το ποίημα είναι Σωκράτης Ξένος! Και πόσοι μπορούν να το πετύχουν σήμερα αυτό; Ελάχιστοι...
Εύχομαι να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο του και του εκφράζω από δω τα συγχαρητήριά μου, μαζί με την αγάπη μου και την εκτίμησή μου.

Σάββατο 9 Αυγούστου 2008

Αφήστε με να πω τι είναι ποίηση αφήστε με να απαντήσω τι είναι ποίηση κύριοι ένα καντήλι που καίει αίμα το αίμα μου καθώς εκείνο σπαρταράει...

Το δάκρυ

Όπως τα δάκρυ έτσι έρχεται το ποίημα
μέσα από τις βαθιές χαραγματιές
του σώματός μου. Βγαίνει απ' το σώμα μου
στο χώμα πέφτει κάποτε - κόκκινο ρόδο
και γίνεται χίλια κομμάτια κόκκινα
στον ουρανό πετάει κάποτε - το κόκκινο μαντήλι
που έφυγε από τα χέρια του παιδιού
στα χέρια πέφτει κάποτε - κόκκινος θρόμβος
γεμίζοντας ένα λευκό χαρτί.

Ό,τι κι αν γίνει
θα επιστρέψει κάποτε το ποίημα
ό,τι κι αν γίνει
θα σε γυρέψει κάποτε το ποίημα
ήσυχο κλάμα του νερού στην πηγή
φύλλωμα δέντρου όπως ξεψυχάει το απόγευμα
βιβλίο που φαγώθηκε απ' τη σκόνη
και την υγρασία κι έμεινε
στη μοναξιά καιρό.

Όπως το δάκρυ κι όπως το αναφυλλητό -
φτάνει μια μέρα που όλα γύρω γέρνουν κλείνει
ο κορμός χάνεται σβήνει ο ουρανός και μόνο
μένουν τα λόγια πάνω στο χαρτί κι η μουσική
πριν απ' τα λόγια πριν απ' το χώμα πριν
απ' τον ουρανό
κι όμως
μετά απ' το ποίημα. έτσι -
όπως το δάκρυ κι όπως το αναφυλλητό.

Στέφανος Μπεκατώρος
από τη συλλογή Περιορισμένος χώρος, 1975


Περιγραφή της ιδιωτικής κάμαρης

Αφήστε με να πω τι είναι ποίηση
αφήστε με να απαντήσω τι είναι ποίηση
κύριοι
ένα καντήλι που καίει αίμα
το αίμα μου
καθώς εκείνο σπαρταράει
από την έλλειψη οξυγόνου
κι οι άλλοι πνίγουνται από τον μαύρο αγέρα
εγώ είμαι το φυτίλι που αλλάζει κάθε νύχτα
όταν ο πυρετός το καίει και το μαυρίζει
όταν η πίεση του ουρανού
κάτω απ' τον άλλο ουρανό το απειλεί
όταν ο ουρανός με θέλει άγγελο
και δεν μπορώ να είμαι
όταν ο ουρανός με θέλει καθώς πρέπει νεκρό
και δεν μπορώ να είμαι -
όχι όπως οι άλλοι νεκροί
που διώχνουν το πρόσωπο και δεν το θέλουν
ή δεν το μπορούν.

Αφήστε με να πω τι είναι ποίηση
κύριοι
προτού με δέσει στη γραβάτα του ο χρόνος
προτού οι άλλοι με πεινάσουν
και γυρίζω στους δρόμους ζητιανεύοντας
εγώ επιστρέφω μόνος στην πατρίδα
πεινώ από μέσα
διψώ από μέσα
λίγο ψωμί
λίγο νερό του άλλου κόσμου
εδώ -

μέσα στον ξένο πυρετό
και την αλλότρια λησμοσύνη.

Στέφανος Μπεκατώρος
από τη συλλογή Πατριδογνωσία, 1972

Πηγή Ποιημάτων: Ένα λιβάδι μέσα στην ομίχλη που ονειρεύεται


...Πλούσιο είναι και το δοκιμιακό του έργο. Ο Μπεκατώρος έχει δημοσιεύσει αυτοτελώς, σε συλλογικές εκδόσεις ή σε περιοδικά, δοκίμια και μελέτες για τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Μάριο Χάκκα, τον Μίλτο Σταχτούρη, τον Κώστα Καρυωτάκη, τον Αλέξη Τραϊανό, τη Μελισσάνθη, τον Ανέστη Ευαγγέλου, τον Κώστα Παπαγεωργίου, τον Ιωνα Δραγούμη κ.ά. Γνωστό και σημαντικό είναι επίσης το μεταφραστικό του έργο, κυρίως οι πλούσια σχολιασμένες αποδόσεις του διηγημάτων του Edgar Allan Poe και δοκιμίων του T.S. Eliot και του D.H. Lawrence.

«Θα μπορούσε ο τίτλος του βιβλίου να είναι Ευτυχία στα δάκτυλα;, ρώτησε τον ποιητή ο δημοσιογράφος Στέλιος Λουκάς από τον «Αγγελιοφόρο» της Θεσσαλονίκης. Οχι φυσικά, ήταν η απάντηση του Μπεκατώρου. Μόνο αυτός ο τίτλος ταιριάζει σε έναν που θεωρεί την ποίηση δυστυχία αφού εκόμισε μόνο πίκρα και δυσαρμονία στη ζωή του. Το να γράφεις ποιήματα σε μια εποχή απολύτως αρνητική για τις πνευματικές αξίες, χωρίς να γίνεσαι αρεστός, με την κατάφαση ή με τη σιωπή σου, στις εξουσίες (αντιθέτως ομιλείς και γράφεις λέγοντας καθαρά τη γνώμη σου για τα κακώς κείμενα), το να μη διαπλέκεσαι επιζητώντας βραβεύσεις κ.τ.τ., το να μην κάνεις δημόσιες σχέσεις και «συμμαχίες», το να μην κυνηγάς τη δημοσιότητα, είναι κάτι που σε οδηγεί με ακρίβεια στην απομόνωση και στη μοναξιά.

Θα ήθελα να σταθώ λίγο στο βιβλίο Κομμάτια για τρία δάκτυλα, επειδή δεν έχει πέσει στην αντίληψή μου κάποια αναφορά σ' αυτό. Αν και ο ποιητής είχε ήδη εκδώσει ποιήματά του (όπως και άλλα βιβλία) σε σπουδαίους εκδότες, θέλησε να βγάλει εκτός εμπορίου αυτά τα τελευταία του ποιήματα. Τον είχε απογοητεύσει η απαξία που τα παρακμιακά μας χρόνια έχουν επιφυλάξει για την ποίηση. Ετσι αποφάσισε αυτά τα Κομμάτια να τα προσφέρει μόνο σε αυτούς που τους ξέρει ότι διαβάζουν και αποδέχονται την ποίηση. Πρόκειται για ένα βιβλίο με εξήντα τέσσερις σελίδες μικρού σχήματος, αλλά μεγάλου ειδικού βάρους. Μότο του βιβλίου:

Ω ποίηση

Αιωνιότητα εσύ του φθαρτού

έτσι, χωρίς στίξη, ώστε αυθορμήτως οι λέξεις και το νόημά τους να σου επιβάλλουν ένα αόρατο θαυμαστικό. Ηδη ο τίτλος του βιβλίου σε παραπέμπει σε μια ιδιόρρυθμη σχέση με τη μουσική. Μια σχέση που αρχίζει ελλειμματικά, ούτε καν με ένα χέρι αλλά με τρία δάκτυλα - μόνο. Σχέση όμως εξακολουθητική, που συνεχίζεται με το συνταίριασμα μιας μουσικής αρμονίας με την κινητικότητα και το θέμα του ποιήματος. Μεταφέρω πρόχειρα τη σύνδεση του «κοντσέρτο για όμποε σε D ελάσσονα οp.8 αρ.2» του Αλμπινόνι με το ποίημα Για τον Αλέξανδρο που τώρα κοιτάζεις με δάκρυα στο χαρτί. Μεταφέρω ακόμα τον δεσμό της σύνθεσης «Κοντσέρτο για βιολί BWV 1042 - Adagio» του Bach με το δραματικό ποίημα Προς τον ήλιο, όπου ο ελλείπων (ανάμεσα από στοίβες και σωρούς κάρβουνο, σάρκες και μέλη)

- ο κυβερνήτης,

είχε απογειωθεί είχε πετάξει για τα ψηλά

Προς τον ήλιο για πάντα.

Κάποιες φορές με τρυφερότητα και ευαισθησία, ο ποιητής εκπέμπει το μήνυμα ενός που εναυάγησε στις λέξεις προς κάθε ένα που μπορεί να το ακούσει. Αλλες φορές μάς μιλά με γέλιο και κλάμα. Οπως στο τρίτο μέρος του βιβλίου, όπου και τα επιγραφόμενα Σατιρικά ελεγεία. Που μας προκαλούν αφόρητο πόνο, καθώς με απλά λόγια και με την ένταση ψιθύρου -ούτε καν χαμηλόφωνα- μας μιλάνε για τα σημαντικά των καιρών και των τόπων:

Για κείνον της Ευρώπης τον ξεγραμμένο

μονάχο που τον άφησαν οι πάντες

στα αίματα και στα υγρά του...

(Ενας Γερμανός νεκρός σε ελληνικό νοσοκομείο)

και για τους άλλους, που ζώνονται κατάσαρκα τον θάνατο και που θα γίνουν κομματάκια ή κάρβουνο. Για όλους εμάς που πετάμε από πάνω μας τη θλίψη των ανθρώπων και των πραγμάτων, λέγοντας

Στα τσακίδια η ξένη

πίκρα στον κάλαθο

η ξένη συμφορά.

Αυτός είσαι. Ο ποιητής!

Ούτος εκείνος

(Καφέ «Φαεινόν» με ποιητή)

Ο Στέφανος, γνώστης των φανερών και αποδέκτης των κρυφών μηνυμάτων του σώματός του, ετοίμαζε από καιρό την επιστροφή στο πατρογονικό του σπίτι, στα Μπεκατωράτα της Κεφαλονιάς. Ενα είδος μεταφυσικής άθλησης. Τώρα αναπαύεται κάτω από το τραχύ χώμα της πατρίδας του. Είχε όμως -και μας γνωστοποίησε- τη σιγουριά του πως

Ο κόκκος του σταριού γνωρίζει

καλά τη μοίρα του

στο χώμα.

ΜΗ ΦΟΒΑΣΤΕ ΣΑΣ ΛΕΩ

Είστε ο κόκκος του σταριού...

Του ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ Α. ΡΗΓΑΤΟΥ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 03/08/2006



Καφέ «Φαεινόν» με ποιητή

Και τώρα
Μετά που ήπιες τον καφέ
Αρχίζει ξανά η μηχανή ακριβείας
Του αίματος η τόσο βολική σου
Υπερεκχείλιση
Των δακρύων.

Αισθάνεσαι θλιμμένος λαμπρά.
Στα τσακίδια η ξένη
Πίκρα στον κάλαθο
Η ξένη συμφορά.
Αυτός είσαι! Ο ποιητής!
Ούτος Εκείνος.

Μέσα σε βιτρίνα
Από πλεξιγκλάς γυμνός
Τυλιγμένος επιδέσμους.
Στον τοίχο απέναντι
Σέ δείχνει ανοιχτή παλάμη
Πληγή τρέχει αίμα.

Στέφανος Μπεκατώρος
(Από το περιοδικό Εντευκτήριο)


Γεννήθηκε το 1947, με ρίζες από την Κεφαλονιά και την Κωνσταντινούπολη. Τον είχαν κερδίσει η χημεία, η νεοελληνική λογοτεχνία και η βιβλιοθηκονομία. Την πρώτη δεν την άσκησε ποτέ. Τις άλλες δύο τις υπηρέτησε ώς το τέλος: θα τον θυμόμαστε πάντα ως μαχόμενο βιβλιοθηκάριο στη Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα από το 1966 και εξέδωσε (στο διάστημα 1968-1998) έξι ποιητικές συλλογές και μια επίτομη έκδοση εξ αυτών με τίτλο "Πατριδογνωσία 1969-1982" (α έκδοση: 1982, β΄έκδοση: "Πατριδογνωσία 1968-1998", Ελλ. Γράμματα 1999).

Το 2002 εξέδωσε την ποιητική συλλογή με τίτλο "Δυστυχία στα δάκτυλα" (εκδ. Πατάκη).

Το 1971 δημοσίευσε (σε συνεργασία) την ποιητική ανθολογία "Η Νέα Γενιά, 1965-1970" με ποιήματα ενός αριθμού τότε πρωτοεμφανισθέντων ποιητών.

Μέσα στην τριακονταετία 1974-2006, εκτός από ποιήματα, δημοσίευσε (σε εφημερίδες, περιοδικά και αυτοτελείς εκδόσεις) μελέτες και δοκίμια για πρόσωπα της λογοτεχνίας, κριτικές παρεμβάσεις και προτάσεις για το ζήτημα των βιβλιοθηκών στην Ελλάδα καθώς και για ζητήματα λογοτεχνικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτισμικά.

Έκανε και μεταφράσεις από τα αγγλικά. Επιμελήθηκε βιβλία και έκανε εκπομπές στο ραδιόφωνο (για την ποίηση). Για ένα διάστημα έγραψε κριτική βιβλίου στις εφημερίδες "Η Αυγή" και "Η Πρώτη".

Το 1993 κυκλοφόρησε πολυσέλιδη συλλογή κειμένων του (δημοσιευμένων σε περιοδικά και εφημερίδες) για φαινόμενα νεοελληνικής παρακμής αλλά και πνευματικής αντίστασης ("Το πνεύμα της Αντίστασης: για τον πολιτισμό και την πολιτική").

Στα δύο τελευταία χρόνια της δικτατορίας των συνταγματαρχών συνέβαλε στη σύνταξη των τόμων "Κατάθεση 73" και "Κατάθεση 74" (εκδόσεις Μπουκουμάνη), που θεωρήθηκαν εκδηλώσεις συλλογικής πνευματικής αντίστασης.

Από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση δική του, κυκλοφόρησαν οι τόμοι δοκιμίων του Τ. Σ. Έλιοτ "Δεν είναι η ποίηση που προέχει: για την ποίηση και τους ποιητές", το 2003, και "Δάντης: Θεία Κωμωδία και Νέα Ζωή", το 2005 και το αφήγημα "Ο χρυσός σκαραβαίος" του Έντγκαρ Άλλαν Πόε, με δικά του σχόλια και εκτενέστατο επίμετρο, το 2004. Η «Δυστυχία στα δάχτυλα» ήταν η τελευταία επίκληση στα φάρμακα της τέχνης, χωρίς λύτρωση.

Η έκδοση των «Απάντων» το 1991 του αυτοκτόνου ποιητή Αλέξη Τραϊανού αποτέλεσε μια πράξη φιλίας.

Πέθανε στην Αθήνα στις 26 Ιουνίου 2006.

Τρίτη 22 Ιουλίου 2008

...εμείς θά ’πρεπε ποιήματα να γράφουμε ελαστικά... έως τρυγός να πιούμε τη ζωή και τις υπόλοιπες ημέρες να ρεμβάζουμε μεθύσκοντες...

VITEZSLAV NEZVAL

ΠΟΙΗΤΙΚΗ, ΙΙ

Ζούμε σε καιρούς οπού το δυνατό αδύνατο είναι
ανέφικτο σήμερα τριάντα χρόνους ποιήματα να γράψεις
τη μια στιγμή πρέπει να επινοούμε ύστερ’ απ’ την άλλη
να σώζουμε ό,τι ακόμη σώζεται
λεπτό να μην έχουμε στασιό και ησυχία
Ζήτω η φαμίλια του Αρλεκίνου
εσείς
παρά τις κακουχίες
τον κόσμο ελκυστικό κρατάτε
εμείς θά ’πρεπε ποιήματα να γράφουμε ελαστικά
μπας και χαρούμε λίγο μια σταλιά
πλήθος πράγματα θά ’πρεπε εμείς να διαψεύσουμε
μπας και δειχθούμε εν τέλει τρελοί τελείως
Ανακαλύψεις! Πολύ δύσκολο την σήμερον ημέρα
μέγας να γίνεις εφευρέτης
το ξέρετε καλά το χωνέψατε
τέσσερα να ζήσουμε θα πρέπει χρόνια
μες στην αμέριμνη μαγεία
πεντάρα για τους φυσικούς νόμου μη χαραμίζοντας
για να γίνουμε όντως θαύμα αμιγές
απ’ όπου μετά
ολόκληρον θα σέρνουμε τον βίο μας
σαν σκέλεθρο
και πέντε θα πρέπει χρόνια απερίσπαστοι
έως τρυγός να πιούμε τη ζωή
και τις υπόλοιπες ημέρες να ρεμβάζουμε
μεθύσκοντες
εν μέθη διατελούντες διαρκεί
διότι η δική μας ειμαρμένη
είναι με τον Λι-Τάι Πο δεμένη

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

Το αλωνάκι της ποίησης



O Vítězslav Nezval γεννήθηκε το 1900, στο Biskoupky και πέθανε το 1958, στην Πράγα. Υπήρξε ένας από τους πιο παραγωγικούς Τσέχους λογοτέχνες.
Γιος δασκάλου στο χωριό Biskoupky, τελείωσε στο γυμνάσιο του Třebíč. Το 1920 άρχισε τις πανεπιστημιακές σπουδές του στην Πράγα, αλλά σύντομα τις εγκατέλειψε. Εργάστηκε ως γραμματέας για ένα χρόνο. Από το 1945 ως το 1951 ήταν διευθυντής του τμήματος ταινιών του Υπουργείου πληροφοριών. Ήταν μέλος του κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχοσλοβακίας και εργάστηκε αργότερα ως επαγγελματικός συγγραφέας της κομμουνιστικής ποιητικής προπαγάνδας. Από το 1922 ήταν μέλος της πρωτοποριακής ομάδας καλλιτεχνών Devětsil (Εννέα δυνάμεις). Η λογοτεχνική παραγωγή του αποτελείται από διάφορες συλλογές ποίησης, πειραματικά παιχνίδια και μυθιστορήματα, απομνημονεύματα, δοκίμια, και μεταφράσεις. Οι καλύτερες εργασίες του είναι από την περίοδο του μεσοπολέμου. Μαζί με τους Karel Teige, Jindřich Štyrský, και Toyen, ο Nezval ταξίδεψε πολλές φορές στο Παρίσι, συνδεόμενος στενά με του Γάλλους υπερρεαλιστές. Σφυρηλατώντας μια φιλία με τον André Breton και τον Paul Eluard, συνέβαλε στην ίδρυση της υπερρεαλιστικής ομάδας της Τσεχοσλοβακίας το 1934.

Σάββατο 12 Ιουλίου 2008

Έξω από την πόλη που τον γέννησε και δίπλα στη θάλασσα, η ποίησή του είναι ο κυματοθραύστης τεράστιων υδάτινων όγκων παρεξήγησης.

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ

που τον γέννησε. Φοράει ένα άνετο παντελόνι χρώματος μπεζ μελαγχολικού. Αν, μάλιστα η θάλασσα τελειώνει εκεί, ακριβώς όπου αρχίζουν τα πρώτα ξένα σπίτια, τι φταίει αυτός που το πουκάμισό του είναι ανοιχτό γαλάζιο; Οι περισσότεροι τον προσπερνούν αδιάφορα. Μια κυρία στην προκυμαία, από αυτές που το μάτι τους κόβει, τον κόβει με το μάτι της. Σκέφτεται: "Αυτός ο άνδρας φοράει ένα άνετο μπεζ παντελόνι κι ένα πουκάμισο χρώματος ανοιχτού γαλάζιου μελαγχολικού". Έξω από την πόλη που τον γέννησε και δίπλα στη θάλασσα, η ποίησή του είναι ο κυματοθραύστης τεράστιων υδάτινων όγκων παρεξήγησης.

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΞΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΛΟΓΙΚΗ, ΤΑ ΒΆΖΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ:

"Ο ήλιος είναι το κουρδιστο ποροκάλι. Ενα θανάσιμο παιχνίδι με τα υψωμένα βλέφαρα όταν φεύγει. Ενα εγερτήριο σάλπισμα για τα κατεβασμένα ματόφυλλα όταν έρχεται. Κι εγώ δε θ' αφήσω να με κυριέψει άλλη αγωνία. Πώς να με κυριέψει άλλη αγωνία; Αφού η νύχτα υποχρεώνει την αγρύπνια μου στην αντιγραφή του θανάτου. Αφού η μέρα εξαναγκάζει τον ύπνο μου στην αποστήθιση της ζωής.
Ο ήλιος είναι είρων χρόνος".

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΞΩ ΣΤΗ ΒΡΟΧΗ

χωρίς ομπρέλα. Να προχωρήσει, θα βραχεί. Να κάνει πίσω, θα βραχεί. Να στρίψει δεξιά, πάλι θα βραχεί. Να στρίψει αριστερά, το ίδιο κάνει. Στέκεται ακίνητος, κάθετος σα βροχή.

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΞΩ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ

φορώντας μπλε λινό κοστούμι. Οι θαυμαστές γαντζώνονται στο πέτο του. Μένουν εκεί κρεμασμένοι. Ή κολλημένοι. Σαν κουτσουλιά από σπουργίτι που ευστόχησε. (Τύχη, τύχη, λέει ο λαός). Μια μικροσκοπική γυμνή κοπέλα ξεπροβάλει από την κουμπότρυπα. Κυρά μου, της λέει, η γύμνια σας είναι μια ανάγκη που θα κάλυπτα αν δεν είχα τρύπιες παλάμες. Και την αποτινάζει.


Τα κείμενα αυτά ανήκουν στην ποιητική συλλογή "Ο ποιητής έξω", που έχει γράψει η συγγραφέας Γεωργία Τριανταφύλλου (Εκδόσεις Αγρα, 2004).

Ευχαριστώ θερμά την καλή μου φίλη, ποιήτρια Χρυσούλα Βακιρτζή!

«Όχι ρε –απάντησε-. Θα κάνω κάτι πιο πρακτικό. Θα γράφω τα ποιήματά μου σε χαρτονομίσματα και θα τα μοιράζω δεξιά αριστερά».


(Συζητώντας για ποίηση)…Ώστε είναι από τους αγαπημένους σου ποιητές ο Χ. έ; Τον γνώριζα προσωπικά ξέρεις, αν και πολλά χρόνια μικρότερός του. Μού λεγε συχνά αστειευόμενος: «Όταν θα πιάσω την καλή, θα αναγνωριστώ». Κάποτε τον ρώτησα: «Γιατί ρε, τί θα κάνεις; Θα πληρώνεις τα ’’μέσα’’ για να σ’ έχουν πρώτη μούρη»; «Όχι ρε –απάντησε-. Θα κάνω κάτι πιο πρακτικό. Θα γράφω τα ποιήματά μου σε χαρτονομίσματα και θα τα μοιράζω δεξιά αριστερά». Έπειτα έστρεψε το βλέμμα προς τους περαστικούς και άρχισε να γελάει δυνατά.Τελικά όντως έπιασε την καλή. Παντρεύτηκε λίγα χρόνια αργότερα μια πλούσια, κόρη εργοστασιάρχη, από τη Θεσσαλονίκη. Το μόνο όμως που έκανε, ήταν να ρίχνει χαρτονομίσματα στα μεταλλικά κουτιά των τυφλών. Εκείνοι μή ακούγοντας τον χαρακτηριστικό ήχο του κέρματος, δεν καταλάβαιναν κι έτσι ποτέ δεν τού γνεφαν ως ανταπόδοση. Κι ήταν αυτή η μόνη ανταμοιβή του. Βλέπεις ήτανε λάτρης του Θεού μόνο που αυτός είχε και ενοχές.

Από τα "Απομνημονεύματα του Fred." Αισίως δύο χρόνια πίσω - από μια άλλη διαδικτυακή εποχή. Καμιά φορά ποστάρω κάτι γιατί έτσι, θέλω να ποστάρω (μή χρησιμοποιήσω την ηλίθια λέξη "ανάγκη".) Και λίγο σαν να μου τη σπάει που επιλέγω μέσα από ένα δικό μου, ψωνισμένο "Βest of". Κατά τα άλλα η φράση "στ' αρχίδια μου" που ακολουθεί, μου βγαίνει απροσποίητα και δεν ξέρω άν πρόκειται για δείγμα μιάς κάποιας σιγουριάς ή γουρουνό-συστηματοποίησης.

Αθανάσιος Κούρτης

Παρασκευή 11 Ιουλίου 2008

...Είσαι η νερομάνα που το χύνεις Ποίηση- γιατρικό μου και πληγή!

ΛΟΓΟΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΕΩΣ

Ι

Αθώοι Δον Κιχώτες απέναντι στους ανεμόμυλους της άτρωτης πραγματικότητας, οιωνοσκόποι ανίκανοι να διακρίνουμε την απαγορευμένη όψη του μέλλοντος , καθώς οι ώρες – φευγαλέο ρίγος –διαρρέουν σαν άμμος μεσ’ απ’ τα δάχτυλά μας , βρισκόμαστε αντίκρυ στο προσωπείο , που σκεπάζει το αδηφάγο στόμα. Αιχμάλωτοι μιας σκακιέρας με μαύρες νύχτες και άσπρες μέρες προσμένουμε την κίνηση του αόρατου αντιπάλου . Οι επίσημες στιγμές χτυπούν την πόρτα της ψυχής μας κι’ ο αδέκαστος σκοτεινός χρονομέτρης αφαιρεί μία- μία τις αγαπημένες μορφές. Σ’ αυτό τον πυκνό λαβύρινθο , που χτίζουν οι μέρες από τα παιδικά μας χρόνια μία και μόνη οδός υπάρχει : η ποίηση . Η έκσταση και η πληρότητα της δημιουργίας. Φεύγοντας – αλήτες μέσα στην αιωνιότητα- ας κραυγάσουμε καθένας μας τους στίχους:
«Το σώμα μου είναι τούτο το βιβλίο.
Λάβετε ,φάγετε, άβυσσοι, ώρες, χώμα »


ΙΙ

ARS POETICA

Ν' ακούς μέσα στη νύχτα τα φτερά
και να θαρρείς πως άγγελος σιμώνει.
Λυγμός της μοναξιάς σου το τριζόνι
κι' η βάρκα πάνω σ' έναστρα νερά.
-------------
Και να ' σαι σαν την κρήνη π΄ αγρυπνά
- φρουρός στο κοιμισμένο περιβόλι -
κι ανήσυχος διαβάτης σε μια πόλη,
χαμένος σε δρομάκια και στενά.
--------------
Χαμένος σε μια νύχτα γαλανή,
στο φέγγος της σελήνης π’ ασημώνει
φιλέρημο, που μέθυσες , αηδόνι
να βλέπεις πως ανοίγουν ουρανοί.

(Από τη συλλογή "ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΗ ΟΔΟΣ")

ΙΙΙ

Η ΠΗΓΗ

Εχω ένα περβόλι στην καρδιά μου,
π' όλο ανθεί κι όλο φυλλορροεί
κι έρχονται πουλάκια τα όνειρά μου
σμάρια πυκνά τ' ολόγλυκο πρωί

για να πιούν νερό της λησμοσύνης
στη βαθιά και γάργαρη πηγή.
Είσαι η νερομάνα που το χύνεις
Ποίηση- γιατρικό μου και πληγή!

(Από τη συλλογή "ΤΟ ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ")

ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ




ΟΙ ΘΕΡΙΣΜΕΝΕΣ ΜΕΡΕΣ (VΙΙΙ)

(Auto Da fe)

Θα κάψω τα βιβλία μου,
τις τυπωμένες λέξεις,
τις αρχαίες φωνές π’ αλυχτούν
στα τρίστρατα του λόγου.
Μονάχος κι ολόγυμνος
με μια κλωστή από φως
στα δάχτυλά μου
ν ‘ ανεβώ στην πυρά,
να γίνω στάχτη,
γλώσσα του καπνού,
στον παγωμένον ουρανό
της λήθης.

ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ


Ευχαριστώ από καρδιάς Γιώργο για όσα μας έχεις προσφέρει μέσα από την ποίησή σου και με τις πολύτιμες λογοτεχνικές γνώσεις σου! Η παρουσία σου είναι τιμή, τύχη και ευλογία για το ελληνικό δίκτυο! Να είσαι πάντα καλά να χαιρόμαστε την ποιότητα του λόγου σου!

Τετάρτη 9 Ιουλίου 2008

...θα φύγετε όμως με τη συνοδεία της τυμπανοκρουσίας των θαυμαστών Ελλήνων κριτικών και ποιητών.



ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ

Πολύ ακριβά πληρώσατε, Μαρία
τη φήμη –πολυτέλεια περιττή–
που σ’ ανθοδέσμες ήρθε προσφερτή
στην πιο βαριά γυναίκεια καρτερία.

Η αριστοκρατική παρηγορία,
που στάθηκε στην κλίνη σας κλαφτή,
δεν ήταν συγκατάβαση αρκετή
για τρίτη θέση μες τη «Σωτηρία»;

Ω, αν πέρασε η ζωή σας τραγωδία
κι έπρεπε να φανεί η μοιραία στιγμή
για να προφτάσει η επίσημη τιμή,

θα φύγετε όμως με τη συνοδεία
της τυμπανοκρουσίας των θαυμαστών
Ελλήνων κριτικών και ποιητών.




Γιώργος Κοτζιούλας



Από την πρώτη του συλλογή (Εφήμερα, 1932) και στη συνέχεια στον πρώτο τόμο των Απάντων του.

ΣΕΛΙΔΕΣ ΝΙΚΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑΚΟΥ


Γεννήθηκε στα 1909 στην Πλατανούσα (Ραψίστα) των Τζουμέρκων της Ηπείρου. Φοίτησε στο Σχολαρχείο των Ιωαννίνων και στο Γυμνάσιο της Άρτας, ενώ αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Προσβλήθηκε σε νεαρή ηλικία από φυματίωση και νοσηλεύτηκε όντας άστεγος στο σανατόριο της Πάρνηθας και στο «Σωτηρία». Έλαβε μέρος στην αντίσταση με τον ΕΛΑΣ, ακολουθώντας τον Άρη Βελουχιώτη. Πέθανε τον Αύγουστο του 1956. Εν ζωή, εξέδωσε 9 ποιητικές συλλογές: Εφήμερα (1932), Σιγανή φωτιά (1938), Η Δεύτερη ζωή (1938), Ο γρίφος (1938), Τρία ποιήματα προπολεμικά (1946), Ο Άρης (1946), Οι πρώτοι του Αγώνα (1946), Φυγή στη φύση (1952), Ηπειρώτικα (1954). Επίσης τα πεζά Θεσσαλικό παζάρι (1945), Ο Στρατής Μυριβήλης κι η πολεμική λογοτεχνία (1950) κ.ά. Τα Άπαντά του κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Δίφρος (1956-1957).

«Ο Κοτζιούλας είναι ένας νέος ποιητής, μα η ποίησή του συνεχίζει την παλιά παράδοση. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν ο τελευταίος αντιπρόσωπος της περασμένης γενιάς. Δημοτική γλώσσα αψεγάδιαστη, αυστηρή μορφή, στίχος σφιχτοδεμένος, είναι τα σημάδια της ποίησής του, που τον τοποθετούν έξω από το σημερινό χάος της ποίησης. Το σημερινό ποιητικό λόγο των νέων τον πλημμυρίζουν οι λέξεις της καθαρεύουσας, που δημιουργούν γλωσσικά μίγματα τραγελαφικά. Αντίθετα, η δουλεμένη γλώσσα του Κοτζιούλα, σύμφωνη με το πνεύμα των παλιότερων μαστόρων, πλουτίζει με νέα εκφραστική δύναμη την παραδομένη ποιητική γλώσσα, όπως πλουτίζει και την ποίηση συνεχίζοντας το ξετύλιγμά της και φέρνοντας πιο πέρα τα παραδομένα».

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΓΕΡΗΣ, εφημερίδα «Αυγή», 16 Νοεμβρίου 1954



«[…] Ο Κοτζιούλας είναι από τους ποιητές μας που δοκιμάστηκαν στον αγώνα της αυτοανάδειξης. Έζησε ταλαίπωρος τη βιογραφία των καταφρονεμένων, επέρασε από την οδό της συμφοράς και πάτησε τα νωπά ακόμη ίχνη που άφηκαν τα βήματα του Καρυωτάκη. Ήρθε από το χωριό του με τ’ όραμα του ανοιχτού τοπίου και της ελεύθερης φαντασίας, για να τα μαράνει στη φθορά των προσφυγικών συνοικισμών, της ανέχειας, του επικίνδυνου μποεμισμού, της οδυνηρής εφηβείας. Η κοινωνική αντίθεση σημαδεύει όλους σχεδόν τους στίχους του. Τοποθετεί τον εαυτό του σε μια κατώτερη, περιθωριακή στάθμη, σαρκάζει τους «μεγαλουσιάνους» με την ειλικρίνεια του καταδικασμένου χωριατόπαιδου, συμπαραστέκεται στους ταπεινούς, όχι απλά σα θεατής, αλλά συχνότερα, σαν ένας που βγήκεν από τον καημό και την ίδια ατμόσφαιρα της αδιέξοδης μοίρας. Η ευαισθησία του προετοιμάστηκε να συμπάσχει τις έγνιες της φτωχολογιάς […]»

ΜΙΧ. ΠΕΡΑΝΘΗΣ, Μεγάλη Ελληνική Ποιητική Ανθολογία,
τόμ. Β΄, Αθήναι 1954



«[…] Ο Κοτζιούλας είναι αυτό που λέμε παραδοσιακός ποιητής. Όμως η ποίησή του, για όσους έχουν την διάθεση να βλέπουν και πίσω από την επιφάνεια των καιρών, είναι σήμερα ζωντανότερη από την ποίηση πολλών μοντερνιστών της γενιάς του (από του Κάλα, λ.χ., ή του Σαραντάρη)· αλλά και ευρωστότερη από την ποίηση περισσότερο εκτιμώμενων σήμερα σύγχρονών του ποιητών του έμμετρου στίχου (λ.χ. του Λαπαθιώτη ή του Άγρα). Αν είναι λιγότερο γνωστή, αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους, ανάμεσα στους οποίους και στο ότι τα ποιήματά του δεν είναι προσιτά στο αναγνωστικό κοινό. Οι τρεις τόμοι των Απάντων του τυπώθηκαν πριν από μισόν αιώνα (1956-1960), και εδώ και δεκαετίες δεν βρίσκονται πια. […]»

ΝΑΣΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ, «Μια αφανής επέτειος», εφημ. Το Βήμα, 2006


Πηγή Βιογραφίας : Ε.ΚΕ.ΒΙ

Φωτό: www.perizitito.gr

...πέστε μου πόσοι νοσταλγοί ζήτησαν να γυρίσουν κι όμως στο τέλος δεν το έπραξαν μην ξανανοσταλγήσουν



Ποίηση 1948

τούτη εποχή
του εµφυλίου σπαραγµού
δεν είναι εποχή
για ποίηση
κι άλλα παρόµοια:
σαν πάει κάτι
να
γραφεί
είναι
ως αν
να γράφονταν
από την άλλη µεριά
αγγελτηρίων
θανάτου

γι αυτό και
τα ποιήµατά µου
είν’ τόσο πικραµένα
(και πότε –άλλωστε- δεν ήσαν;)
κι είναι
-προ πάντων-
και
τόσο
λίγα

Ν. Εγγονόπουλος «ΕΛΕΥΣΙΣ»,1948



Ο ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΤΕΡΜΟΝΟΣ ΖΩΗΣ
εις Τριστάνο Tzara

η σαρμανίτσα του ποιητού
είναι το νεκρικό κιβούρι
του
κι η κουδουνίστρα που βάζουνε
στα βρεφικά του χέρια
είναι το κυπαρίσσι
που θα φυτρώση
πάνω στον τάφο του

γιατί
— παρ’ όλες τις πικρίες που τόνε ποτίζουνε —
ο ποιητής
την άρνηση του θανάτου φέρνει μαζί του
κι ακόμη
είν’ αυτός τούτος
του θανάτου η άρνηση

κι έτσι
το νεκρικό κιβούρι του ποιητού
θα γενή πάλε η σαρμανίτσα του
του τάφου του το κυπαρίσσι
πάλι η κουδουνίστρα
που θα κραδαίνη
στα φωτεινά τα χέρια
του

Νίκος Εγγονόπουλος, 1978


[...] ακούσατε τα λόγια αυτά του ποιητή:
το άνομο ψωμί δεν ωφελεί
υπάρχει οπωσδήποτε Θεός:

τι κρίμα όμως ναν’ οι ανθρώποι τόσο λίγοι!


«Ποίημα-απομίμησις πολλών ψαλμών… », ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΡΟΔΩΝΕΣ, 1978



Ο ποιητής κι η μούσα του


Ν. Εγγονόπουλος 1907-1985. Εκατό χρόνια από τη γέννησή του : Η αγάπη είναι ο μόνος τρόπος...



"...Στον υπερρεαλισμό δεν προσεχώρησα ποτέ. Τον υπερρεαλισμό τον είχα μέσα μου, όπως είχα μέσα μου το πάθος της ζωγραφικής, από την εποχή που γεννήθηκα. Αλλά, για να βρω τον δρόμο μου τον αληθινό, τον υπερρεαλιστικό, για να μπορέσω να εκδηλωθώ ελεύθερα και απερίσπαστα, αυτό το χρωστώ σε δύο κορυφαίους, στις δύο μεγαλύτερες μορφές που παρουσίασε ποτέ, ίσαμε τώρα, εξ όσων γνωρίζω, το παγκόσμιο υπερρεαλιστικό κίνημα. Ευτύχησα (το λέγω για τρίτη φορά), ευτύχησα να γνωρίσω τον μεγάλο ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο και τον μεγάλο ζωγράφο, τον μεγάλο Βολιώτη Γεώργιο ντε Κήρυκο.
Συγκαταλέγω ανάμεσα στους προσφιλείς μου δασκάλους και τον μεγάλο Πάουλ Κλέε.


Και τώρα πρέπει ίσως να δώσω μιαν εξήγηση για το ζήτημα των "Σχολών". Ενώ στην δεύτερη παρένθεση δήλωνα πως δεν αναγνώρισα σχολές, τώρα λέω πως σεμνύνομαι να ανήκω στην υπερρεαλιστική σχολή.
Πραγματικά οι σχολές δεν παίζουν κανένα ρόλο στην αξιοποίηση ενός καλλιτεχνήματος. 'Εχουν όμως μεγάλη σημασία για τον ίδιο τον καλλιτέχνη: μέσα στην συγγενική προς τον εαυτό του Σχολή ο καλλιτέχνης θα εργαστεί πιο άνετα, πιο σταθερά, μπορώ να πω πιο πετυχημένα...
1963 ...Έτσι, η ζωγραφική γίνεται με το χρώμα. Το σχέδιο είναι το σχήμα που παίρνει η χρωματική κηλίδα για να συμβάλει, συνθετικά με τις άλλες κηλίδες, στην νόμιμη αξιοποίηση της επίπεδης επιφάνειας του πίνακος.
Σε μένα, οι αντιδράσεις, μπρος στα φαινόμενα της ζωής, εκδηλώνονται σε χρωματικά σύνολα. Αυτά τα χρωματικά σύνολα προσπαθώ να εκφράσω στα έργα μου, ερμηνεύοντας τις χρωματικές κηλίδες σύμφωνα, γιατί είμαι Έλλην, με τις μορφές τις οικείες που με περιβάλλουν. Προσθέτω ότι προσπαθώ, σε κάθε πίνακά μου, σ' αυτόν τούτον δηλαδή τον πίνακα, να προσδώσω τη στερεότητα του αντικειμένου.
Το απόφθεγμα του Σολωμού: "πρέπει πρώτα με δύναμη να συλλάβη ο νους, κι έπειτα η καρδιά βαθειά να αισθανθή ό, τι ο νους συνέλαβε", είναι πάντα παρόν στη σκέψη μου...
1963

ΓIΑ ΤΟΝ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ

...0 πραγματικός ποιητής ζη αιώνια. 0 Σικελιανός δεν θα πεθάνει ποτέ: εν όσω θα υπάρχουν άνθρωποι και τα γραφτά λόγια θάχουν κάποιο νόημα, ο στίχος του θα γοητεύη, θα ευμορφαίνη
τη ζωή, θα παρηγορή. Ευτυχείς όσοι τον εγνωρίσαμε, δυστυχείς όσοι τον εγνωρίσαμε και τον εχάσαμε απ' ανάμεσό μας, λέω πρόωρα, τον λεβέντη. Σεβασμός και θαυμασμός, και για τον άνθρωπο και για τον ποιητή, να τι πρέπει να περιβάλλη τη μνήμη του...
1966

ΓIΑ ΤΟ ΔΙΟΝΥΣΙΟ ΣΟΛΩΜΟ

...0 ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ είναι, για μένα, ένας από τους μεγαλύτερους ποιητάς των αιώνων. Ο ΣΟΛΩΜΟΣ (ο πρώτος), ο BAUDELAIRE και ο HOLDERLIN με συνοδεύουνε, ανελλιπώς, από τα παιδικά μου χρόνια ίσαμε σήμερα. Κατόπιν αγάπησα τον LAUTREAMONT, τον ΚΑΒΑΦΗ, τον ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ, τον APOLLINAIRE. Ο ΣΟΛΩΜΟΣ όμως παραμένει πάντα, φυσικά, ο πρώτος.
Ό,τι κι αν έγραφε ο ΣΟΛΩΜΟΣ είναι κι ένα αριστούργημα. Απ' τη νεανική του περίοδο μέχρι το κορύφωμα της παραγωγής του, αλλά και τα σατυρικά του, τα πεζά του, οι επιστολές του, είναι, κυριολεκτικά, θαύματα. Ακόμα κι οι ιταλικές δοκιμές του, που βέβαια σκόπευε τελικά να τις μεταπλάση και να τις ολοκληρώση στα ελληνικά.
Τώρα, αν έγραφε αυτές τις σκληρές παρατηρήσεις, για τους ιδίους του τους στίχους, στα περιθώρια των εκδοθέντων ύμνων του, αυτό δεν πρέπει ποσώς να μας επηρεάζη. Aντίθετα μας πείθει για τη δίψα που είχε, ο μέγας αυτός καλλιτέχνης, για μια περαιτέρω τελειοποίηση των ήδη απόλυτα τέλειων επιτευγμάτων του..."
1975

Νίκος Εγγονόπουλος



[...] πέστε μου πόσοι νοσταλγοί
ζήτησαν να γυρίσουν
κι’ όμως στο τέλος δεν το έπραξαν
μη ξανανοσταλγήσουν

«Ου δύναταί τις δυσί κυρίοις δουλεύειν... », ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΡΟΔΩΝΕΣ, 1978


[...] Δεν είμαι εγώ ο πυροτεχνουργός; Τα ποιήματά μου δεν είναι Πασχαλινά χαλκούνια, κι’ οι πίνακές μου καταπλήσσοντος κάλλους νυχτερινά υπέρλαμπρα μετέωρα του Αττικού ουρανού; [...]

«Περί ύψους», ΕΝ ΕΝΘΗΡΩ ΕΛΛΗΝΙ ΛΟΓΩ, 1957


Μιλούσε μιαν άλλη γλώσσα, την ιδιάζουσα διάλεκτο μιας
λησμονημένης, τώρα πλέον, πόλεως, της οποίας και είτανε,
άλλωστε, ο μόνος νοσταλγός.

«Ο εραστής», ΕΝ ΕΝΘΗΡΩ ΕΛΛΗΝΙ ΛΟΓΩ, 1957


[...] από καιρό τώρα
–και προ παντός στα χρόνια τα δικά μας τα σακάτικα–
είθισται
να δολοφονούν
τους ποιητάς

«Νέα περί του θανάτου του Ισπανού ποιητού Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα… », ΕΝ ΕΝΘΗΡΩ ΕΛΛΗΝΙ ΛΟΓΩ, 1957


Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους, για τους γενναίους, τους δυνατούς,
Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα, τα γενναία, τα δυνατά,
Γι’ αυτούς η απόλυτη υποταγή κάθε στοιχείου, η σιγή,


γι’ αυτούς τα δάκρυα, γι’ αυτούς οι φάροι,
κι’ οι κλάδοι ελιάς [...]

ΜΠΟΛΙΒΑΡ, 1944


[...] Για μένα, ένα άστρο θα λέη μέσ’ στο σερτάρι το τραγούδι της χαράς μου μ’ ένα πριόνι. Ας μη μ’ ακολουθή κανείς. Όλοι μας, σαν μυθολογικοί πολυέλαιοι και σαν αλεξικέραυνα ελάσματα, ας αναπαυθούμε. Μαζί με τα πουλιά, μ’ ένα πουλί, με δυο πουλιά.

«Αγάπη», ΜΗΝ ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΔΗΓΟΝ, 1938


η βυθοκόρος
των ονείρων
λειτουργεί
μόνον
με την προσθήκη
των λέξεων
«τρυγόνα μου περήφανη» [...]

«Συνέπεια», ΤΑ ΚΛΕΙΔΟΚΥΜΒΑΛΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ, 1939


θαν την τσακίσω εγώ
τη νοσταλγία σου
θα μαχαιρώσω
τη μυστική σου
χαρά
με τ’ άσπρα μου
πουλιά
που ζουν
και φτερουγίζουν
μέσα
στα
μάτια σου

«Μια(ν) Οβρηοπούλα που μ’ ασημένιο χτένι εδιαλυζούντανε... », Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ, 1946



[...] αρέσει στον ποιητή
ν’ απομονώνεται
σε μιαν υπερήφανη
–και γαλάζια–
μοναξιά



εκεί
σ’ αυτό το έρμο
ακροθαλάσσι
είναι π’ ανάφτουν τη
νύχτα τα
φανάρια
που παραπλανούν
τους ναυτικούς



εκεί γίνεται η
σκέψις
μια φλογισμένη ρόδα
που κυλάει
στον ορίζοντα [...]

«Το σκυροκονίαμα των ηρωικών παρθένων», ΤΑ ΚΛΕΙΔΟΚΥΜΒΑΛΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ, 1939


Ο δρόμος του ποιητή

Ο Εγγονόπουλος αποτύπωσε στο ποιητικό του έργο την αγωνία του για τη «ζωή και το θάνατο των ποιητών». Συχνά μοιάζει να βασανίζεται και να διχάζεται σχεδόν ανάμεσα στην ακλόνητη πίστη σε μια αθανασία κερδισμένη με αίμα και πόνο ψυχής, από τη μια μεριά, και την απογοήτευσή του μπροστά στη μικροψυχία αυτών που ξέρουν να «εκτοξεύουν μόνον σκατά» και να «δολοφονούν τους ποιητάς», από την άλλη. Ο ίδιος «συνήντησε δυστυχώς τέτοιους πολλούς»·

[...]
συνήντησα δυστυχώς τέτοιους πολλούς και
καταλαβαίνεις
πόσο μ’ εδυσκολέψανε – πόσο με βασανίσαν
και μ’ ενόχλησαν –
ως είχα αφιερώσει τη ζωή μου αποκλειστικά
– με πάθος –
στα τόσο δύσκολα – για με τουλάχιστο – προβλήματα
χρωματικών συνδυασμών
και αρμονίας

«Απόσπασμα διαλόγου (Ο μαχητής)» (ΚΡ, 59-60)


Πηγές :
Poeticanet - Modern Poetry
Ποιήματα και πίνακες του Νίκου Εγγονόπουλου « Λέσχη Ανάγνωσης ...
ΣΤΙΧΟΙ ΠΟΙΗΤΩΝ ΤΟΥ ΒΡΑΒΕΙΟΥ NOBEL
Βιογραφία Εγγονόπουλου
Ν. Εγγονόπουλος 1907-1985. Εκατό χρόνια από τη γέννησή του : Η αγάπη είναι ο μόνος τρόπος...

Φωτό: blogs.sch.gr
Φώτιζε λοξά τον πυρήνα του θεάτρου