Ο χρόνος είναι ο μόνος κριτικός δίχως φιλοδοξίες. Δώσε θάρρος στον ...κριτικό και θα σου γράψει θεατρικό!

John Steinbeck (1902-1968): American Novelist and Nobel Prize Winner

Κάποια αποσπάσματα από γράμματα του John Steinbeck, ορισμένα των οποίων κυκλοφόρησαν με τίτλο: Steinbeck: A life in Letters(Στάινμπεκ: Μια ζωή σε επιστολές), τον Οκτώβριο του 1975 από τις εκδόσεις Viking. Τα σχόλια έχουν ταξινομηθεί κάτω από διάφορους θεματικούς τίτλους μάλλον παρά χρονολογικά, όπως εμφανίζονται στα ημερολόγια και τις επιστολές του. Διαλέγω και σας μεταφέρω μια από αυτές από το βιβλίο "Πέντε συνεντεύξεις" εκδόσεις Printa, Εκ βαθέων, σε μετάφραση Γ. Ι. Μπαμπασάκη, Νάσια Ντινοπούλου, Μαρία Σωτηράκου.

Για τους κριτικούς

Σήμερα το πρωΐ, καθώς κοιτούσα την Saturday Review, διάβασα μερικά κριτικά σημειώματα για κάποιες πρόσφατες κυκλοφορίες βιβλίων, όχι δικών μου, και κυριεύτηκα από το σύνηθες αίσθημα τρόμου.Πρέπει κανείς να είναι σχολιαστής ή μάλλον κριτικός, τούτη η φιλοπερίεργη βδέλλα που ζει ευτυχής χάρη στο έργο των άλλων και τιμωρεί με ζοφερές λέξεις αυτό που τη θρέφει.Δε λέω ότι οι συγγραφείς θα έπρεπε να είναι απαλλαγμένοι από κάθε κριτική, αλλά θα προτιμούσα οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν να την ασκήσουν να μην είναι τόσο πανομοιότυποι, τόσο από άποψη σκοπιάς, όσο και από άποψη νοοτροπίας.
Πάντοτε η δουλειά μου περνούσε πρώτα από την κρίση των σκυλιών μου. Ο Έιντζελ, ξέρετε, κάθεται και ακούει δίνοντάς μου την εντύπωση ότι καταλαβαίνει τα πάντα. Με τον Τσάρλι, από την άλλη, είχα πάντα την αίσθηση ότι περιμένει την ευκαιρία να δώσει τη γνώμη του. Όταν, πριν από χρόνια, το κόκκινο σέτερ μου μασούλησε το χειρόγραφο του Άνθρωποι και Ποντίκια, είπα τότε ότι το σκυλί θα είχε γίνει ένας εξαίρετος κριτικός βιβλίων.

Ο χρόνος είναι ο μόνος κριτικός δίχως φιλοδοξίες.

Δώσε θάρρος στον ...κριτικό και θα σου γράψει θεατρικό.

************************************** ***
Από τις πέτρες που πετάνε πάνω σου οι κριτικοί με μίσος, φτιάξε ένα μνημείο, που θα σ' απαθανατίσει, ίσως.

Α. Γκίτερμαν

Εκανα δεκαπέντε χρόνια ν' ανακαλύψω πως δεν είχα ταλέντο συγγραφέα, αλλά ήταν πια αργά για να τα παρατήσω. Είχα γίνει διάσημος.

Robert Benchley

Οι κριτικοί για τον Ξενόπουλο στο θέατρο...

...«Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας» (1904) που παίχτηκε, χωρίς μεγάλη επιτυχία, με την Ευαγγελία Παρασκευοπούλου στον επώνυμο ρόλο. Η κριτική θεώρησε τον Ξενόπουλο καινοτόμο, διότι «πετούσε πάνω στην ελληνική σκηνή που την έπνιγαν ως τότε οι αρχαιόπρεπες ψυχρές [έμμετρες] τραγωδίες... τα ξενικά, [και τα κωμειδύλλια], ένα ζεστό κομμάτι ντόπιας ζωής».

Η έστω και σχετική αποτυχία του έργου αυτού, πάντως, έθεσε τον Ξενόπουλο απέναντι στο ερώτημα της σχέσης του με το κοινό.

«Η Τέχνη, κάθε Τέχνη μεσ' την ουσία της έχει και το κοινωνικό να πούμε στοιχείο κι' ο τεχνίτης, κάθε τεχνίτης, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δεν κατορθώνει να "επικοινωνή" με το εκλεκτότερο Κοινό της εποχής του, κάνει έργο ανώφελο, άγονο, άκαρπο... [Έτσι] σκέφτηκα πως ένας μικρός τεχνίτης, ­ που τρέφει όμως κι' αυτός κάποια ιδανικά κι έχει μια ευγενικιά φιλοδοξία, όταν βλέπη πως δεν συνεννοείται καλά με το Κοινό του, δεν πρέπει να τ' απαρατά με την παράλογη αξίωση πως χρωστούσε ν' ανέβη μονάχο του, διαμιάς, αλλά να χαμηλώση λίγο κι ο ίδιος, ως εκεί που χρειάζεται για να το φτάση και να το σηκώση... πώς ένα θεατρικός συγγραφέας... θα μπορούσε, χωρίς να βγει κι'από τα όρια της τέχνης του, να γράψη έργα ικανά να το τραβήξουν, να το συγκινήσουν, να το επηρεάσουν».

Γεωργία Φαρίνου - Μαλαματάρη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης

ΤΑ ΝΕΑ , 15/12/1999